تشخیص اولین روز پریود در برخی زنان کمی پیچیده است. در هر چرخه قاعدگی، بدن زنان برای بارور شدن آماده می‌شود. بارور شدن شامل آزاد شدن تخمک و لقاح با اسپرم است که پس از آن نطفه تشکیل‌شده به پوشش داخلی رحم یا اندومتر متصل می‌شود. چناچه لقاح صورت نگیرد، اندومتر ریزش می‌کند و خونریزی پریود رخ می‌دهد. افزایش سطح استروژن و پروژسترون سبب ضخیم شدن دیواره‌های رحم می‌شوند. به عبارتی پریود به تخلیه منظم خون و بافت مخاط از پوشش داخلی رحم از طریق واژن گفته می‌شود. پریود با کاهش سطح پروژسترون آغاز می‌شود با تمام توصیفاتی که بیان شد ممکن است این سؤال مطرح شود که سریع ترین روش باز شدن قاعدگی چیست؟
فهرست مطالب
تشخیص اولین روز پریود چگونه است؟
اگر در تشخیص اولین روز پریود خود دچار مشکل هستید لازم به ذکر است سیکل قاعدگی یک قاعده کلی دارد. چنانچه فرد یک روز لکهبینی یا خونریزی خفیف داشته باشد و این خونریزی روز بعد نیز ادامه یابد، روز قبل روز اول پریود محسوب می‌شود. زیرا سطح استروژن روز قبل به اندازه کافی کاهش پیدا کرده و سبب ریزش دیواره رحم شده است به همین دلیل خونریزی ادامه پیدا می‌کند؛ اما برای سنگین شدن به زمان بیشتری نیاز است. اما اگر فرد تنها یک روز لکهبینی یا خونریزی خفیف داشته باشد و این خونریزی در روزهای بعدی نیز ادامه نیابد، دوره پریودی هنوز آغاز نشده و فرد باید منتظر شروع دوره خود باشد.
توضیحات بالا در مورد چرخه‌های قاعدگی طبیعی صحت دارد و در صورتی که فرد قرص‌های ضد بارداری هورمونی استفاده کند با بروز لکهبینی و خونریزی بین دوره‌های قاعدگی مواجه می‌شود در صورت داشتن چرخه طبیعی، احتمال دارد لکهبینی یا خونریزی خفیف در زمان تخمک‌گذاری در وسط چرخه قاعدگی اتفاق بیفتد. این حالت معمولاً بر اثر جدا شدن تخمک از فولیکول تخمدان اتفاق می‌افتد و به پریود ارتباطی ندارد؛ همچنین در صورت داشتن مشکلات پزشکی که بر هورمونها یا سیکل قاعدگی تأثیرگذار هستند، ممکن است فرد دچار الگوهای قاعدگی متفاوتی شود؛ بنابراین اگر در تشخیص اولین روز پریود مشکل دارید یا هرگونه بی‌نظمی می‌بینید توصیه می‌شود حتماً به متخصص زنان مراجعه کنید.
به طور معمول افراد در روزهای اول پریود، خونریزی سبک و کمی دارند؛ اما در برخی موارد با توجه به تفاوت ویژگی‌های فردی ممکن است فرد در پریود اول نیز خونریزی زیادی داشته باشد. خونریزی غیر طبیعی معمولاً به دلیل عدم تعادل هورمونها ایجاد می‌شود. مراحل چرخه پریود با تغییر در سطح هورمونها آغاز می‌شود. هر فردی به هنگام تولد با ۱ تا ۲ میلیون تخمک متولد می‌شود. از آنجایی که پیش از رسیدن به بلوغ مقدار زیادی از تخمک‌ها می‌میرند در زمان بلوغ، فرد بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تخمک زنده دارد. در نیمه چرخه قاعدگی، تخمک بالغ آزاد می‌شود و این روند تخمک‌گذاری است.
تخمک بعد از خارج شدن از تخمدان با کمک لوله‌های فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند و به لایه داخلی رحم می‌چسبد. لایه داخلی توسط هورمون‌های استروژن و پروژسترون ضخیم شده و چنانچه تخمک بارور شود، جنین توسط اندومتر مواد مغذی زیادی را دریافت کرده و رشد می‌کند. معمولاً افراد روند تخمک‌گذاری را حس نمی‌کنند، اما در برخی موارد علائم تخمک‌گذاری مثل نفخ، لکهبینی و کمی درد در ناحیه زیر شکم نیز گزارش شده است. اگر بارداری رخ ندهد، بدن پوشش رحم را از طریق خونریزی واژنی از بدن خارج می‌کند و خونریزی پریودی آغاز می‌شود.
فاصله طبیعی بین دو سیکل قاعدگی ۲۱ تا ۳۸ روز است؛ یعنی فاصله روز اول پریود ماه قبل تا روز اول پریود ماه بعد ۲۱ تا ۳۸ روز خواهد بود که به آن سیکل قاعدگی گفته می‌شود. در صورتی که فاصله بین دو خونریزی کمتر یا بیشتر از این مقدار باشد، می‌تواند نشانه بروز مشکلی در بدن باشد.
مراحل چرخه پریودی
چرخه پریودی شامل مراحل زیر است:
- ♦ خونریزی پریود
در صورتی که فرد باردار نباشد، پوشش داخلی رحم از طریق واژن خارج می‌شود و چنانچه فرد باردار باشد، تخمک به پوشش داخلی رحم می‌چسبد تا جنین رشد کند. خارج شدن پوشش رحم از واژن، به طور معمول تا هفت روز طول میکشد. چرخه پریود سبب می‌شود تا بدن هر ماه برای بارداری آماده شود که اگر بارداری اتفاق نیفتد فرد خونریزی را تجربه می‌کند. با افزایش یا کاهش سطح استروژن و پروژسترون، بارداری یا شروع پریود قابل تشخیص است. با شروع پریود سطح این هورمونها کاهش می‌یابد. - ♦ مرحله فولیکولار
فولیکولار بین روز اول پریود و تخمک‌گذاری است. در این مرحله، تخمک برای آزاد شدن آماده می‌شود و سطح هورمون استروژن افزایش می‌یابد؛ همچنین پوشش داخلی رحم (اندومتر) ضخیم می‌شود و در روزهای ۱۰ تا ۱۴، یکی از فولیکول‌های در حال رشد یک تخمک کامل را تشکیل می‌دهند. فولیکول یک کیسه کروی شکل پر از مایع است که تخمک‌ها درون آن قرار گرفته‌اند. - ♦ مرحله تخمک‌گذاری
مرحله تخمک‌گذاری در روز ۱۴ام یک چرخه پریود ۲۸ روزه صورت می‌گیرد. افزایش ناگهانی سطح هورمونها سبب آزاد شدن تخمک می‌شود که روند تخمک‌گذاری نام دارد. - ♦ مرحله لوتئال
مرحله لوتئال از روز ۱۵ تا ۲۸ طول میکشد. تخمک پس از خروج، از طریق لوله‌های فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند و سطح هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد تا رحم برای بارداری آماده شود. در صورتی که تخمک توسط اسپرم بارور و به دیواره رحم بچسبد، بارداری رخ می‌دهد؛ اما در صورت عدم بارداری، سطح استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد و غشای رحم با خونریزی پریودی از واژن خارج می‌شود.
ترشحات قهوه‌ای و تشخیص روز اول قاعدگی
هر فردی در طول دوره قاعدگی خود حداقل یک بار برای تشخیص اولین روز پریود خود با مشکل مواجه شده است. لکه‌های قهوه‌ای پیش از شروع دوره قاعدگی، یک امر شایع است که نیاز به درمان ندارد. این حالت یک خونریزی بسیار خفیف و خارج از چرخه قاعدگی بوده که برای برخی افراد یک بخش از چرخه طبیعی قاعدگی است و برای برخی دیگر می‌تواند نشانه مشکلات زمینه‌ای باشد. معمولاً دلایل مختلفی برای بروز ترشحات قهوه‌ای وجود دارد. چرخه قاعدگی در حالت نرمال ۲۸ روز است که در برخی افراد ممکن است این چرخه طولانی‌تر یا کوتاه‌تر شود که کاملاً طبیعی است. در این دوره برخی از افراد دچار لکهبینی قهوه‌ای قبل از پریود می‌شوند که در این حالت معمولاً ترشحات روزانه واژن شفاف و سفید رنگ به رنگ قهوه‌ای درمی‌آیند. این ترشحات قهوه‌ای حاوی مقدار کمی خون قدیمی است که در اثر وجود موارد زیر رخ می‌دهد؛
- ♦ تخمک‌گذاری
تخمک‌گذاری از دلایل ایجاد ترشحات قهوه‌ای پیش از پریود است که سبب می‌شود فرد در تشخیص اولین روز پریود خود با مشکل مواجه شود. در برخی موارد آزاد شدن تخمک سبب بروز کمی خونریزی می‌شود. چنانچه فرد دو هفته قبل از شروع دوره پریود لکهبینی قهوه‌ای داشته باشد، ممکن است به تغییرات هورمونی او مرتبط باشد. تخمک‌گذاری در زمانی که سطح استروژن بدن بالا است اتفاق می‌افتد. پس از آزاد شدن تخمک میزان استروژن در بدن کاهش و با خونریزی و لکهبینی همراه خواهد بود. - ♦ کنترل بارداری
در صورتی که فرد از قرص‌های پیشگیری از بارداری استفاده کند، ممکن است دچار لکهبینی قهوه‌ای شود. این نوع لکهبینی معمولاً در بین دوره قاعدگی رخ می‌دهد و بدن تلاش می‌کند با هورمون‌های کنترل بارداری سازگار شود. در صورت مصرف قرص‌های ضد بارداری که استروژن ندارند، این حالت شایع است. - ♦ پیش از آغاز یائسگی
پیش از شروع یائسگی، هورمون‌های بدن در حال نوسان هستند که این امر سبب بروز نامنظمی در پریود می‌شود و بروز لکهبینی در این شرایط طبیعی است. - ♦ لانه‌گزینی
در برخی موارد ترشحات قهوه‌ای ممکن است زمان بارور شدن یک تخمک و به لانه‌گزینی منجر شود؛ البته برخی از بارداران، خونریزی لانه‌گزینی را تجربه می‌کنند. ترشحات لانه‌گزینی به طور معمول یک یا دو هفته بعد از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد و حداکثر دو روز طول میکشد.
همچنین علت بروز ترشحات قهوه‌ای قبل از پریود در دختران شامل:
- ♦ خون قدیمی
لکه‌های قهوه‌ای در واقع همان خون‌های پریودی هستند که از آخرین پریود از رحم خارج نشده‌اند بنابراین تیره‌تر خواهند بود. لکهبینی قهوه‌ای پیش از پریودی یا اواخر آن بروز پیدا می‌کند و ایجاد آن پیش از شروع دوره ممکن است سبب شود فرد در تشخیص اولین روز پریود خود دچار اشتباه شود. در صورتی که چرخه‌های قاعدگی فرد کوتاه باشد و لکهبینی را مداوم تجربه کند، بهتر است موضوع را با متخصص زنان درمیان بگذارد. - ♦ تنبلی تخمدان
این عارضه با بروز بی‌نظمی در پریودها و افزایش ترشح هورمون‌های مردانه همراه است. در این وضعیت احتمال دارد هیچ تخمک‌گذاری‌ای صورت نگیرد. بدون تخمک‌گذاری منظم، لکهبینی رخ می‌دهد و در برخی موارد ترشحات قهوه‌ای به جای پریود ایجاد می‌شوند. تنبلی تخمدان سبب بروز کیست‌هایی در رحم نیز می‌شود.
افراد پس از گذشت چند پریودی متوجه می‌شوند که میزان نرمال خونریزی و مدت زمان طول کشیدن دوره در بدن خود چقدر است؛ بنابراین تشخیص اولین روز پریود با این موارد ساده می‌شود.
هر فردی بر اساس ویژگی‌های بدنی خود یک چرخه قاعدگی نرمال را تجربه می‌کند. در برخی افراد ممکن است بروز ترشحات قهوه‌ای طبیعی باشد. این ترشحات معمولاً در پایان چرخه ایجاد می‌شود و همچنین قرص‌های پیشگیری از بارداری نیز در بروز این ترشحات مؤثر هستند که با هماهنگ شدن بدن با داروی پیشگیری، از بین خواهند رفت.
چه عواملی سبب دشواری تشخیص اولین روز پریود می‌شوند
تشخیص اولین روز پریود از جهات مختلف اهمیت دارد. عواملی که تشحیص این موضوع را با مشکل مواجه می‌کنند شامل:
- ♦ قطع استفاده از قرص‌های ضد بارداری
چنانچه فرد پس از مدتی استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری، این روش‌ها را قطع کند ممکن است با پریودهای نامنظم مواجه شود. زیرا چرخه هورمونی بدن برای بازگشت به حالت عادی خود به زمان نیاز دارد تا یک ماه پس از قطع مصرف داروهای ضد بارداری، خونریزی بر اثر عدم تعادل هورمونی ایجاد می‌شود که خونریزی پریودی محسوب می‌شود. در برخی افراد حتی حدود سه ماه زمان لازم است تا چرخه قاعدگی به الگوی منظم بازگردد؛ اما در صورتی که پیش از استفاده از قرص ضد بارداری، فرد پریودهای نامنظم داشته باشد، ممکن است پس از قطع دارو نیز مجدد چرخه نامنظم شود. - ♦ شیردهی
پرولاکتین هورمونی است که در اثر شیردهی در بدن ترشح می‌شود که می‌تواند سبب سرکوب تخمک‌گذاری شود و احتمال دارد فرد در این مدت پریود نشود. این وضعیت خطرناک نیست و معمولاً پریود مدت کوتاهی پس از اینکه مادر میزان شیردهی را کاهش دهد دوباره اتفاق می‌افتد. - ♦ دوران قبل از یائسگی
در برخی افراد پیش از شروع مرحله یائسگی ممکن است چرخه‌های قاعدگی، طولانی‌تر یا کوتاه‌تر شوند. با گذشت زمان میزان خونریزی کاهش و تا رسیدن به دوره یائسگی به طور کامل قطع می‌شود. ممکن است پیش از شروع یائسگی فرد گرگرفتگی و تعریق شبانه، اختلالات در خواب و خشکی واژن را تجربه کند. - ♦ کاهش وزن
کاهش وزن در برخی افراد باعث می‌شود مغز، ترشح هورمون‌های مؤثر بر چرخه قاعدگی را متوقف کنند و سبب کمبود استروژن در بدن می‌شوند. فردی که به سرعت کاهش وزن داشته باشد ممکن است علائمی همچون خشک شدن پوست یا موها، نازک شدن موها، احساس خستگی، مشکل در تمرکز و مشکل در گرم شدن را تجربه کند. - ♦ استرس
بالا بودن سطح استرس سبب بروز پریودهای نامنظم می‌شود. تحقیقات نشان داده افرادی که سطح استرس بالاتری در زندگی خود دارند پریودهای طولانی‌تر و شدیدتری را تجربه و بدن هورمون‌های استرس را ترشح می‌کند که این هورمونها با هورمون‌های تنظیم قاعدگی تداخل دارند. - ♦ داروها
مصرف برخی از داروهای داروهای رقیق‌کننده خون، همچون آسپرین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی همچون ایبوپروفن، داروهای تیروئید، داروهای ضد افسردگی، داروهای صرع و داروهای شیمی درمانی نیز روی چرخه قاعدگی اثرگذار هستند.
تشخیص اولین روز پریود با تشخیص لکهبینی از خونریزی قاعدگی
در بسیاری موارد لکهبینی خطرناک نیست؛ اما این مشکل می‌تواند نشانه بروز برخی بیماری‌ها و اختلالات جدی باشد. وجود هرگونه خونریزی خارج از چرخه قاعدگی یک عامل غیر طبیعی است که نیاز به بررسی پزشک دارد.
علت لکهبینی در پریود
علت بروز لکهبینی در هر یک از روزهای سیکل قاعدگی می‌تواند طبیعی باشد. پس از گذشت دوره تخمک‌گذاری، لکهبینی یک امر طبیعی به حساب میآید. این لکهبینی در دوره تخمک‌گذاری با آزاد شدن تخمک رخ می‌دهد و با خونریزی بسیار خفیف همراه است. رنگ لکه‌بینی‌های خونی بین صورتی و قرمز متغیر خواهد بود. دوره تخمک‌گذاری با بروز علائم دیگری همچون افزایش مخاط دهانه رحم، افزایش حس بویایی و بینایی، حساسیت پستان‌ها، کاهش و افزایش دمای بدن، افزایش غلظت ترشحات و درد مبهم در یک طرف از شکم همراه است. با تجربه این علائم فرد اطمینان می‌یابد که دوره تخمک‌گذاری قرار دارد. بنابریان علت ترشحاات قهوه‌ای نیز مشخص می‌شود و جای نگرانی نخواهد بود. بهتر است تفاوت‌های لکهبینی با خونریزی قاعدگی را شرح دهیم تا افراد در تشخیص اولین روز پریود خود مشکلی نداشته باشند. این تفاوت‌ها شامل:
- ♦ میزان خونریزی در اختلال لکهبینی، بسیار کمتر از قاعدگی است.
- ♦ رنگ لکه ایجاد شده با خونریزی قاعدگی تفاوت دارد.
- ♦ لکهبینی حداکثر تا دو روز ادامه دارد مگر اینکه در شرایطی خاص و به دلیل وقوع برخی بیماری‌ها ادامه داشته باشد. اما قاعدگی طولانی‌تر از این زمان خواهد بود.
- ♦ در خونریزی قاعدگی فرد به تامپون نیاز دارد و این خونریزی تا ۴ روز یا بیشتر طول میکشد.
پس از مشاهده اولین لکه‌بینی‌ها را در بدن، باید به دنبال علت لکهبینی بود. علت لکهبینی معمولاً به بروز یک بیماری در بدن مرتبط است. توصیه می‌شود پس از بروز هرگونه لکهبینی غیر طبیعی و خارج از سیکل قاعدگی با متخصص زنان مشورت کنید؛ زیرا بی‌توجهی به این مورد، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برای فرد داشته باشد.
در برخی موارد، علل بروز لکهبینی بسیار طبیعی است و نباید فرد نگران باشد؛ اما باز هم برای بررسی بیشتر لازم است فرد به متخصص زنان مراجعه کند. با مراجعه به متخصص، علت لکهبینی تشخیص داده و در صورت نیاز روش‌های درمانی مناسب تجویز می‌شود. در صورت داشتن لکهبینی همراه با علائم تب، سرگیجه، درد در شکم، خونریزی‌های شدید، درد در لگن و ایجاد کبودی سریع در بدن ممکن است علت لکهبینی وجود یک مشکل در بدن باشد که توصیه می‌شود در سریع‌ترین زمان ممکن به متخصص مراجعه شود.
سخن پایانی
لکهبینی پیش از شروع پریود می‌تواند طبیعی باشد. شرایط مختلفی سبب بروز تغییرات هورمونی و لکهبینی در بدن می‌شوند و چرخه پریودی را با بی‌نظمی مواجه می‌کنند. در این شرایط تشخیص اولین روز پریود برای فرد دشوار است. برای بررسی بیشتر می‌توان زمان شروع خونریزی در چند دوره را روی کاغذ نوشته و تعداد روزهایی که خونریزی داشته یا لکهبینی داشته‌اید را مشخص کنید تا الگوی قاعدگی شما تعیین شود و بتوان به تشخیص روز اول قاعدگی پرداخت. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی در بدن توصیه می‌شود به متخصص زنان در کلینیک‌های تخصصی مراجع شود تا شرایط مورد بررسی قرار گیرد.