کیست تخمدان شکلاتی نشانه چیست؟ کیستهای شکلاتی کیسه‌هایی پر از خون هستند که نشانه‌ای از ابتلای فرد به بیماری آندومتریوز است. بیماری آندومتریوز وقتی به وجود می‌آید که بافت رحم در خارج از محدوده خود رشد کند و سبب ایجاد کیستهای حاوی خون شود. اگر علائم آزاردهنده و دردناک باشند یا فرد را در معرض خطر قرار دهند، بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران می‌تواند آنها را با جراحی خارج کند.
کیست تخمدانی شکلاتی به طور مستقیم سرطان نیست، اما نوعی از ضایعات خوش‌خیم به‌حساب می‌آید که از رشد غیرطبیعی بافت آندومتر در خارج از رحم ایجاد شده است. این کیست‌ها که در تخمدان ایجاد می‌شوند، باعث دردهای شدید لگنی، اختلالات قاعدگی و کاهش باروری می‌شوند. آگاهی از این بیماری و علائم آن برای تشخیص به‌موقع و درمان مناسب بسیار بااهمیت است. در این مقاله به بررسی جزئیات مربوط به کیست آندومتریوز و راه‌های مدیریت آن خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
علت‌های وجود کیست تخمدان شکلاتی
برای درمان کیست تخمدان شکلاتی، کدام دکتر بهتر است؟ برای کیست درون تخمدان‌های شکلاتی چه چیزی بخوریم که خوب باشد؟ دکتر معروف برای درمان کیست شکلاتی تخمدان در تهران کیست؟ در برخی از بانوان، یک یا هر دو تخمدان به کیست شکلاتی یا اندومتریومای تخمدان گرفتار می‌شود. علت اصلی تشکیل کیستهای شکلاتی در تخمدان چه است؟ سایر علت‌های وجود کیست آندومتریوما تخمدان راست به شرح زیر است.
علت اول، رشد سلولها به طور نابجا؛ در گروهی از دوشیزگان و بانوان، سلولها و بافت دیواره داخلی رحم به طور نابجا به روی تخمدان‌ها رشد می‌کند. لذا این افراد که مبتلا به اندومتریوز می‌شوند، هر ماه که دچار خونریزی رحم می‌شوند و دیواره رحم ریزش می‌کند؛ خونریزی در بافت‌های نابجای روی تخمدان هم رخ می‌دهد و خون غلیظ به رنگ شکلات داخل کیست تخمدان جمع می‌شود. حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد از افراد مبتلا به اندومتریوز دچار کیست تخمدانی شکلاتی هستند.
علت دوم، قاعدگی رتروگراد؛ یعنی در هر سیکل قاعدگی مقداری از خون داخل رحم به‌جای خروج از واژن به سمت عقب پس‌زده می‌شود و وارد لوله رحم و تخمدان می‌شود و باعث کاشته شدن سلول‌های آندومتر به روی تخمدان می‌شود.
علت سوم وجود کیست درون تخمدان‌های شکلاتی، آسیب‌دیدگی رحم است؛ به‌عنوان‌مثال در هنگام دست‌کاری‌ها و جراحی‌ها مانند سزارین
علت چهارم، برخی بیماری‌های خودایمن
علت پنجم، وراثت و ژنتیک مساعد
به عبارتی عوامل نام‌برده‌شده، کاشت نابجای بافت داخلی رحم را به روی تخمدان افزایش می‌دهند و زمینه را برای تشکیل اندومتریومای تخمدان و کیست شکلاتی فراهم می‌آورند.
علائم و عوارض کیست تخمدان شکلاتی
مهمترین و شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم ابتلا به کیست شکلاتی تخمدان چیست؟ از روی چه علائمی بفهمم که به کیست تخمدان شکلاتی مبتلا هستم؟ گاهی با افرادی روبرو می‌شویم که باوجوداینکه بافت نابجایی رحم به روی تخمدان آنها وجود دارد، یعنی دچار آندومتریوز در تخمدان هستند، اما این افراد هرگز دچار علائم خاص و مشخصی دال بر وجود کیست آندومتریوما تخمدان راست نمی‌شوند و فقط در سونوگرافی شکم و لگن پی به وجود بافت نابجای رحم در تخمدان می‌بریم. اما در افرادی که دچار علامت می‌شوند، نشانه‌های اصلی و شایع به شرح زیر هستند.
دردهای لگنی مبهم و گاه شدید که هیچ ارتباطی با سندروم پیش‌قاعدگی ندارد.
بی‌نظمی پریود
درد هنگام رابطه جنسی
قاعدگی‌های سنگین و دردناک
وجود دوره‌هایی از درد شکم و لگن و کمر
کیست آندومتریوما تخمدان راست می‌تواند رشد کند یا دچار تغییراتی شود و شما را به عوارض خاصی مبتلا کند. مهمترین عوارض کیست شکلاتی تخمدان عبارت‌اند از:
پارگی کیست؛ یک عارضه بسیار مهم و جدی است که خود را با تب یا استفراغ، سرگیجه، ضعف شدید، بی‌حالی، افزایش تعداد تنفس، افزایش ضربان قلب و خونریزی واژینال نشان می‌دهد و یک موقعیت اورژانسی است.
افزایش احتمال ناباروری؛ جالب است بدانید در حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به کیست شکلاتی تخمدان، به علت کاهش ذخیره تخمدان، التهاب و تأثیرات مواد داخل کیست، دچار ناباروری می‌شوند.
انسداد گوارشی
انسداد ادراری
دردهای بسیار ناتوان‌کننده در لگن و شکم
هرچند شدت علائم با قطع تخمک‌گذاری بعد از یائسگی، بهتر می‌شود؛ اما اگر علائم شدید دارید، حتماً باید برای دریافت درمان تخصصی به متخصص زنان باتجربه مراجعه کنید. معمولاً کیستهای کوچک را می‌توان با مهار موقت تخمک‌گذاری با مصرف دوره‌هایی از داروهای ضدبارداری، به همراه سونوگرافی کنترل، مدیریت کرد؛ اما در کیستهای بزرگ، کیستهای بعد از یائسگی و کیستهای حاوی نشانه‌های بدخیمی، جراحی الزامی است.
شیوه درمان‌های کیست تخمدان شکلاتی
برای درمان کیست درون تخمدان‌های شکلاتی چه راه‌هایی وجود دارد؟ کیست آندومتریوما تخمدان راست چگونه درمان می‌شود؟ بهترین درمان کیست شکلاتی تخمدان چیست؟ اگر مبتلا به این عارضه هستید، این نکته را بدانید که همه افراد مبتلا نیازمند درمان یا جراحی آندومتریوز تخمدان نیستند. پزشک معالج شما بر حسب فاکتورهایی مانند سن، نوع علائم و شدت علامت، تمایل شما به فرزندآوری، برآورد احتمال ناباروری، درگیری یک یا هر دو تخمدان، تصمیم می‌گیرد تا از چه برنامه درمانی استفاده کند.
در کیستهای کوچک بدون علامت، جراحی نیاز نیست و فقط دارودرمانی و پیگیری منظم با سونوگرافی کنترل، هر چند ماه یکبار کفایت می‌کند. معمولاً از داروهای او سی پی یا قرص‌های ضدبارداری برای دوره مشخص استفاده می‌شود تا تخمک‌گذاری متوقف شود، هورمون‌ها به تعادل برسند و رشد کیست نیز پیشرفت نکند. در روش درمانی دوم عمل جراحی کیست شکلاتی تخمدان مدنظر قرار می‌گیرد و در زنان با شرایط زیر، عمل جراحی لازم است.
زنان باوجود علائم شدید و ناتوان‌کننده
کیستهای بزرگ
کیست با شواهد سرطانی
روش جراحی به طریق بسته با لاپاراسکوپی انجام می‌شود و در این روش ابزار لاپاروسکوپی که شامل میله نازک، بلند و مجهز به نور و دوربین و ابزار جراحی است، از طریق چند شکاف بسیار کوچک از روی شکم وارد لگن می‌شود و کیست برداشته می‌شود. این روش را کیستکتومی به روش لاپاراسکوپی می‌نامیم.
گاهی در زنانی که قصد باردارشدن ندارند یا در حوالی یائسگی هستند، یا شواهد بدخیمی در کیست وجود دارد، کل تخمدان برداشته می‌شود. معمولاً جراحی به روش باز لاپاراتومی در این موارد لازم است، زیرا ممکن است تخمدان سمت مقابل، لوله‌های رحمی، رحم و بافت‌های دیگر نیز در جراحی خارج شود.
چگونه از بروز کیست شکلاتی تخمدان راست جلوگیری کنیم؟
کیستهای شکلاتی تخمدان سمت راست یا اندومتریوما یک نوع کیست است که در آن بافت مشابه بافت اندومتر (لایه داخلی رحم) در داخل یا خارج از تخمدان رشد می‌کند. این بافت ممکن است هر ماه خونریزی کند و باعث التهاب، درد، ناباروری و سایر مشکلات شود. آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به کیست درون تخمدان‌های شکلاتی وجود دارد؟ در پاسخ این سؤال باید بگوییم که رعایت نکات زیر می‌تواند احتمال ابتلا ما به کیستهای تخمدانی آندومتریوما را کاهش دهد.
کنترل وزن؛ اگر اضافه‌وزن دارید، حتماً با مشورت پزشک با ترکیب رژیم متعادل در کنار تحرک بدنی، وزن خود را به محدوده نرمال برگردانید. چاقي يكي از عواملي است كه سطح استروژن را در بالاترين حالت نگه مي‌دارد و منجر به کیستهای تخمداني مي‌شود؛ بنابراین، کاهش وزن می‌تواند به کاهش خطر بروز کیستهای تخمدانی شکلاتی کمک کند.
در مصرف مواد غذایی روزانه دقت کنید؛ از مصرف بی‌رویه فرآورده‌های خوراکی آماده و کنسروی جدا پرهیز کنید. پیتزا، کله‌پاچه، شیرینی‌های خامه و سس مایونز، به‌شدت برای تخمدان‌ها مضر هستند. به حد متعادل از غذاهای سرشار از امگا ۳ استفاده کنید.
روزانه یک الی دو عدد گردو متوسط و حدود یک الی یک و نیم مشت تخم کدو توصیه می‌شود. مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان، فیبر، ویتامین‌های B و D، روغن‌های گیاهی، میوه‌ها و سبزی‌های تازه می‌تواند به پیشگیری از التهاب، اختلال هورمونی و رشد کیستهای تخمدانی شکلاتی کمک کند.
انجام ورزش منظم؛ ورزش به بهبود گردش خون، تعادل هورمونی، کاهش استرس و افزایش سلامت رحم و تخمدان‌ها کمک می‌کند.
در برخی افراد باسابقه شخصی و خانوادگی آندومتریوز، مصرف اوسی‌پی‌ها برای دوره خاص توسط پزشک متخصص نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به کیستهای شکلاتی تخمدان سمت راست عارضه آفرین دارد.
جلسات سونوگرافی کنترل که باید در دوره‌های مشخصی پیگیری شوند.
محدود کردن مصرف قند، گلوتن، لبنیات، چربی‌های حیوانی، قهوه، الکل و دخانیات؛ این مواد غذایی ممکن است باعث افزایش التهاب، استرس اکسیداتیو، ناراحتی روده‌ای و نارسایی به هورمون شوند.
بایدونبایدهای بعد از درمان کیست تخمدان شکلاتی
اگر شما اخیراً تحت درمان تخصصی کیست شکلاتی تخمدان قرار گرفته‌اید، به نکات زیر توجه کنید؛ زیرا آگاهی از این نکات می‌تواند جدا برایتان سودمند باشد و بهبودی شما را تسریع کند و مانع عود مشکل قبلی شود.
رژیم غذایی سالم را پیش بگیرید.
از اضافه‌شدن وزنتان بپرهیزید.
تحرک بدنی روزانه، یعنی پیاده‌روی با سرعت آهسته ۳۰ دقیقه در روز، نقش بسیار بزرگی در متعادل‌کردن هورمون‌های تخمدان دارد.
اگر OCP مصرف میکنید، نکات مهم در مصرف او سی پی را به‌خاطر بسپارید.
اگر تحت لاپاراسکوپی قرار گرفته‌اید؛ ۲ الی ۳ ساعت بعد از جراحی یا یک شب بعد از جراحی در بیمارستان خواهید ماند. بعد از ترخیص، ۵ تا ۷ روز بعد می‌توانید بدون مشکل به زندگی معمول بازگردید.
اگر لاپاراتومی انجام داده‌اید؛ احتمالاً دو شب در بیمارستان تحت کنترل خواهید بود و دوره نقاهت شما بین ۶ الی ۱۲ هفته طول می‌کشد.
اگر جراحی برای درمان دریافت کرده‌اید؛ تا ۴ هفته حداقل بلندکردن اجسام سنگین، رابطه جنسی و ورزش‌های سنگین برای شما ممنوع است.
سخن پایانی
کیست تخمدان شکلاتی از علل بسیار شایع دردهای شدید، مزمن و مقاوم به درمان شکم و لگن در دوشیزگان و بانوان محسوب می‌شود. گاهی این درد به‌قدری شدید می‌شود که زندگی را برای فرد مبتلا مختل می‌کند. کیست تخمدانی شکلاتی دلیل ۳۰ درصد کل نازایی‌ها محسوب می‌شود.
کیست شکلاتی یک مشکل شایع در خانم‌ها است که درد و مشکلاتی در باروری ایجاد می‌کند. درحالی‌که برخی از روش‌های درمانی خانگی و تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به کاهش این علائم کمک کنند، درمان قطعی این بیماری به مشاوره و درمان پزشکی نیازمند است.
اگر کیست تخمدان دارید، با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند برنامه درمانی شما را بر اساس علائم، سلامت و سبک زندگی شما تجویز کند. لذا اگر شما هم به این بیماری و مشکل دچار هستید، هم اکنون برای ملاقات و مشاوره با پزشکان باتجربه متخصص زنان مجموعه ما، درخواست نوبت داشته باشید.
“کلینیک دکتر زنان” با جمعی از پزشکان متخصص و با تجربه در حوزه زنان و زایمان، خدمات جامع و به‌روزی را به مراجعین ارائه می‌دهد. این کلینیک با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی و فناوری‌های نوین، به‌صورت اختصاصی به مسائل بهداشتی و پزشکی زنان، از جمله بارداری، زایمان، ناباروری و بیماری‌های زنان می‌پردازد. تیم پزشکی کلینیک، با دقت و دانش فراوان، در کنار مراجعین هستند تا با ارائه مشاوره‌های دقیق و خدمات تخصصی، به بهبود سلامت و کیفیت زندگی آنها کمک کنند.