پارگی کیست تخمدان؛ علائم فوری و هشداردهنده کدام اند؟

درد ناگهانی و تیز در پایین شکم، حالت تهوع، خونریزی غیرمعمول یا ضعف شدید؛ اینها می‌توانند نشانه‌هایی هشداردهنده باشند. اما از کجا بفهمیم کیست تخمدان پاره شده؟ بسیاری از زنان با تجربه‌ی دردهای دوره‌ای، تصور می‌کنند که همه‌چیز طبیعی‌ست، غافل از اینکه گاهی یک کیست ساده ممکن است ناگهان پاره شود و شرایط اورژانسی ایجاد کند. پارگی کیست، به‌ویژه اگر با خونریزی داخلی همراه باشد، نیاز به اقدام فوری پزشکی دارد. تشخیص سریع، تفاوت میان درمان ساده یا بستری اورژانسی است. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشکی که تجربه کافی در مدیریت این وضعیت داشته باشد، بسیار اهمیت دارد. گاهی تنها یک معاینه توسط بهترین دکتر زنان برای کیست تخمدان در تهران می‌تواند جان بیمار را از خطر نجات دهد. در این مقاله، با بررسی دقیق علائم و روش‌های تشخیص، راه‌حل‌هایی کاربردی برای مواجهه با این شرایط را خواهیم گفت.

کیست تخمدان چیست و از کجا بفهمیم کیست تخمدان پاره شده؟

تخمدان‌ها دو اندام مهم در زنان بوده که به شکل بیضی شکل و دو طرف رحم قرار دارند که اتصالاتی با سایر قسمتهای بدن از طریق لوله فالوپ برقرار می‌کنند. تخمدان‌ها دارای یک سری هورمون هستند به نام استروژن و پروژسترون که در تنظیم قاعدگی نقش موثری دارند و با ترشح آنها در دوران شیردهی ممکن است فرد دچار قاعدگی نشود. با توجه به این دو هورمون، در یک فرد به طور میانگین هر ماه تخمک گذاری انجام می‌شود و یک تخمک به صورت کامل به درون رحم می‌رود. اما در افرادی که دارای کیست هستند این تخمک‌ها تشکیل می‌شوند اما به درون رحم انتقال نمی‌یابند. کیست تخمدان در واقع به کیسه‌هایی گفته می‌شود که داخل آنها مایع پر است و در زمان قاعدگی ممکن است دردناک باشد و در زمانی که تخمک گذاری انجام می‌شود، این کیست‌ها تشکیل می‌شوند. معمولا اندازه آن کوچک است اما گاهی اندازه آن از یک نخود به پرتقال تبدیل میشوند. در سبک زندگی امروزی به دلیل عدم مناسب بودن غذاهای مصرفی توسط خانم ها و دختران کیست تخمدان بیش از پیش تشکیل میشود که اگر توسط فرد پیگیری نشود سبب بروز درد شدید در شکم میشود.

علائم نشان دهنده کیست تخمدان پاره شده :

• درد شدید شکم: ترکیدن کیست تخمدان همانطور که از نامش پیداست همراه درد شدید و ناگهانی خود را نشان می‌دهد. در پاسخ به سوال علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ باید گفت که معمولا وقتی که کیست پاره میشود در همان طرف که کیست پاره شده درد شدیدی ایجاد میشود. که در برخی موارد افراد ممکن است بی حسی در ناحیه زیرشکم و حتی در ناحیه ای که کیست ترکیده است تجربه کنند.

با توجه به تحقیقات دانشمندان و تفاوت در ساختار بدن، معمولاً کیست تخمدان راست نسبت به کیست تخمدان چپ بیشتر می‌ترکد! این مشکل به دلیل وجود فشاررگ‌های خونی بسیار زیاد در تخمدان سمت راست است، زیرا تخمدان سمت راست خون بیشتری تولید میکند.

• خونریزی: همانطور که در بالا اشاره شد در برخی موارد در کیست تخمدان ترکیدن ممکن است در طول دوره قاعدگی باشد که چون در طول قاعدگی خونریزی در بدن اتفاق می افتد متوجه ترکیدن کیست نمی‌شوید.خونریزی که به سبب ترکیدن کیست تخمدان باشد بسیار قابل تشخیص است که گاهی انقدر این خونریزی زیاد است که ممکن است عواقب بسیار زیادی به همراه داشته باشد.کیست فولیکولار و جسم زرد نسبتا خونریزی بیشتری دارند که این خونریزی به خاطر عروق فراوانی است که در بدن وجود دارد.

• برآمدگی و فشار در شکم:  درباره اینکه علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ باید گفت که یکی دیگر از علائم ترکیدن کیست تخمدان برآمدگی و فشار در شکم است که کیست فضای بسیار زیادی را درون شکم میگیرد و به تمامی اعضای کناری خود فشار زیادی وارد میکنند.برآمدگی شکم به دلیل این است که وقتی کیست میترکد مایع درون کیست به داخل شکم می ریزد و باعث فشار و برآمدگی در شکم می شود که البته این فشار نسبت به زمانی که کیست درون شکم به صورت سالم وجود داشت کمتر است اما پس از ترکیدن همچنان فشار وجود دارد.

از کجا بفهمیم کیست تخمدان ترکیده

قبل از اینکه بگوییم از علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟، بهتر است با انواع کیست آشنا شویم. انواع کیست تخمدان:
کیست‌های عملکردی یا فانکشنال که این کیست ها به دو دسته کیست فولیکولی و کیست لوتئال تقسیم میشود.

• کیست فولیکولی: برای تخمک گذاری ما به طور معمول از کیست فولیکول استفاده میکنیم که روند تولید تخمک در این کیست به این شکل است که ماهیانه یک کیست کوچک درون تخمدان رشد میکند و این حاوی سلول های تخمک است که پس از پاره شدن دیواره کیست باعث آزاد شدن تخمک میشود که ما به آن تخمک گذاری می گوییم،اگر تخمک گذاری انجام نشود سبب ایجاد کیست‌های مختلف و کوچک می ‌شود.
• کیست لوتئال: یکی دیگر از کیست‌های رایج کیست لوتئال است که این کیست به همراه تخمک گذاری در تخمدان اتفاق می‌افتد که به آن کیست جسم زرد نیز می‌گویند.
• کیست درموئید: یک سری کیست‌ها علاوه بر مایع به همراه خود پوست، چربی، مو و استخوان دارند. نمونه‌ای از این کیست‌ها می‌توان به سلول‌های جنین اشاره کرد.
• کیست آدنوما: کیست آدنوما به کیستی گفته می‌شود که شبیه کیست فولیکولار است اما در سطح خارجی تخمدان رشد می‌کند و این کیست خوش‌خیم است.
• اندومتریوما: اندومتریوما بر اثر رشد اندومتر در مناطقی مانند تخمدان است که سبب ناباروری و چسبندگی می‌شود.

علائم دفع کیست تخمدان پلی کیستیک

برای دانستن اینکه علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ می بایست با کیست تخمدان پلی کیستیک و به طور کل با بیماری تخمدان پلی کیستیک آشنا شویم.
در بافت‌های تخمدانی یک سری کیست‌های کوچک رشد می‌کنند که سبب اختلالاتی برای ناباروری می‌شود که به آنها بیماری‌ تخمدان پلی کیستیک میگویند. تاکنون ارتباطی بین ژن و بیماری تخمدان پلی‌کیستیک پیدا شده که عوامل و علل متعددی موجب می‌شوند تا از طریق زمینه فامیل و ارثی این بیماری انتقال یابد اما ژن ثابت و خاصی برای آن تا به کنون یافت نشده است.
عوارض تخمدان‌های پلی کیستیک متفاوت است اما از شایع‌ترین عوارض آن می‌توان به چاقی شکم،اختلالات هورمونی و ترشح هرمون‌های مردانه اشاره کرد. افرادی که دچار کیست تخمدان‌های پلی کیستیک می‌شوند باید در مصرف قند محدودیت ایجاد کنند .

علائم ترکیدن کیست تخمدان پلی کیستیک

در بحث اینکه علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ باید گفت که علائم متفاوتی برای نشان دادن پارگی کیست تخمدان وجود دارد که میتوان به مواردی در ذیل اشاره نمود:

• درد در هنگام نزدیکی
• درد ناگهانی شکم
• نامنظم شدن عادت ماهانه
• نفخ زیاد
• درد هنگام لمس شکم و لگن
• بی حسی در قسمت تخمدان ها
• درد در شانه و کتف
• درد کمر
• خونریزی واژن مانند قاعدگی
• احساس سنگینی در لگن

روشهای تشخیصی برای دانستن اینکه کیست تخمدان پاره شده

در بیشتر موارد برای تشخیص بیماری‌های داخلی از سونوگرافی استفاده می‌شود اما در برخی موارد اگر پزشک احساس کند که نیازمند به تحقیق بیشتر است از CT SCAN و یا MRI استفاده میکند که معمولا برای دانستن اینکه علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ همان سونوگرافی کفایت میکند.

علائم دفع کیست و ترکیدن کیست تخمدان پلی کیستیک

پس از تحقیقات لازم در رابطه با پاره شدن کیست تخمدان به این نتیجه می‌رسیم که چگونه کیست تخمدان دفع می‌شود؟ اصولاً تمامی کیست‌ها بدون دخالت پزشک و حتی وجود دارو به راحتی دفع می‌شوند. به طور مثال پس از تایید پزشک برای وجود کیست تخمدان پس از ۶ الی ۸ هفته کیست تخمدان دفع می‌شود. این در مواردی است که کیست تخمدان ریز و کوچک است اما در مواردی که لازم است دارو مصرف شود با مصرف داروی تجویز شده توسط پزشک کیست دفع می‌شود. اما در برخی موارد که کیست بدخیم است و ممکن است باعث تهدید جان بیمار شود از طریق عمل جراحی دفع می‌شود.
اما اینکه علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ باید بیان شود که به طور کلی یکی از رایج‌ترین علائم دفع کیست دل درد و کمردرد است. زیرا پس از پاره شدن کیست درون تخمدان سبب می‌شود تا شخص بیمار دچار دل درد شدید و همچنین خونریزی و لکه بینی شود.
در برخی موارد به دلیل شدید بودن میزان پارگی کیست شخص احساس بی‌حسی در قسمتی که کیست بوده است می‌کند،همچنین ممکن است به دلیل این که کیست بزرگ بوده و درون شکم به اندام های دیگر و لگن فشار وارد شده سبب ایجاد تورم شکم شود.پس از این که کیست تخمدان دفع شده و مایع از شکم خارج شود شکم به حالت اولیه خود باز میگردد.

دلایل ترکیدن کیست تخمدان

کیست های کوچکی که وجود دارند خود به خود دفع میشوند اما کیست های بزرگ مستعد ترکیدن هستند و درد شدیدی به همراه دارند. مواردی که سبب ترکیدن کیست تخمدان می شود، متعدد بوده که در ذیل نمونه‌هایی را آورده ایم:

• بارداری: در بارداری به دلیل این که هورمون ها تغییر میکند و همچنین جنین در حال رشد است در شکم جای کمی موجود است که باعث پاره شدن خود بخود کیست تخمدان میشود و معمولا در ماه های آخر ممکن است سبب تهدید جان بیمار شود.
• رابطه جنسی: در برخی موارد با نزدیکی فرد به دلیل بزرگ بودن، کیست تخمدان خود به خود می ترکد که یکی از شایع ترین دلایل ترکیدن کیست است.
• نوسانات هورمونی: یکی از بی خطرترین راههای ترکیدن کیست توسط تغییرات هورمونی از طریق عادت ماهیانه است که نیازمند به پیگیری از طریق پزشک به طور جدی را ندارد.
• یبوست: افرادی که دارای کیست تخمدان هستند و به هر دلیلی دچار یبوست میشوند مجبور به زور زدن هستند که این فشار سبب پاره شدن کیست تخمدان ها میشود.
• فعالیت زیاد: در برخی موارد نیز در حرکت های ورزشی ویا حرکت های ناگهانی مانند ضربه شدید،خم شدن و حتی برداشتن وسیله ای سنگین از روی زمین سبب پاره شدن کیست تخمدان شما میشود.
• سایر موارد: آپاندیس و حاملگی خارج از رحم نیز از دلایل پاره شدن کیست تخمدان است.

مراجعه به پزشک برای اینکه بفهمیم آیا کیست تخمدان پاره شده؟

وقتی بیمار با درد کمی در شکم خود به پزشک مراجعه میکند، ممکن است که با این سوال که علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟ است، با پزشک خود مشورت نماید. در واقع پزشک اطلاعاتی را برای شما توضیح میدهد و ممکن است جهت پیشگیری به شما بگوید که هر چند وقت یکبار به او مراجعه کنید تا کیست تخمدان شما را چک کرده و از ترکیدن ناگهانی جلوگیری کند اما به طور قطع نمیتوان جلوی ترکیدن کیست تخمدان را گرفت.
وقتی پزشک تشخیص می‌دهد که کیست تخمدان بیمار ترکیده در صورت بروز مشکل برای بیمار و ناپایدار بودن علایم حیاتی و درد شدید ، سریعا برای مداوای بیمار اقداماتی انجام میدهد که در مرحله اول با وصل کردن سرم به بیمار و تزریق مسکن درد او را کاهش میدهند ولی گاهی به دلیل خونریزی داخلی زیاد ممکن است بیمار نیازمند دریافت خون باشد و سپس به اتاق عمل منتقل میشود تا از طریق جراحی بتواند کیست تخمدان ترکیده را درمان کنند و معمولا به این عمل جراحی لاپاراسکوپی نیز گفته میشود.

خطرات ترکیدن کیست تخمدان

همانطور که در قبل اشاره نمودیم در هنگام تخمک گذاری کیست تخمدان به علت برخی مشکلات مانند بیماری عفونی شدید در لگن و سایر بیماری ها تشکیل می‌شود. همچنین خطراتی که یک کیست ممکن است به همراه داشته باشد، عبارتند از:

• وجود کیست سرطانی: وقتی فرد پس از یائسگی دچار کیست در تخمدان می شود امکان ایجاد کیست سرطانی افزایش می یابد.
• پیچ خوردگی در قسمت تخمدان ها: وقتی در تخمدان ها کیست تشکیل می شود، سبب بزرگ تر شدن تخمدان شده ، حجم و شکل تخمدان در این امر تغییر میکند که باعث بروز پیچ خوردگی تخمدان میشود. این پیچ خوردگی سبب می‌شود تا خون به تخمدان نرسد و باعث از بین رفتن آن ‌شود.
• ترکیدن کیست در دوران بارداری: به خصوص در اوایل بارداری که ممکن است سبب سقط جنین شود.

رژیم غذایی مناسب برای درمان کیست تخمدان

در کنار پاسخ به سوال علائم ترکیدن کیست تخمدان چیست؟، درمان کیست هم مهم می باشد. یکی از مهم‌ترین نکاتی که شما باید برای درمان کیست تخمدان رعایت کنید استفاده مناسب از رژیم غذایی و مصرف خوراکی‌های مناسب این افراد است. شما می‌توانید با داشتن اطلاعات کافی در بهبود کیست تخمدان نقش موثری داشته باشید به عنوان مثال ما نمونه‌ای در ذیل برای شما آورده‌ایم:

• استفاده از نان، ماکارونی، سیب زمینی و برنج را به حداقل برسانید تا بهبود یابید.
• استفاده زیاد از حبوبات ،کاهو و غذاهای دارای فیبر.
• غذاهای دارای چربی زیاد، نمک و کنسرو استفاده نکنید.
• استفاده شیر به همراه سایر تنقلات را به حداقل برسانید تا با یکدیگر تداخل نداشته باشند.
• از مصرف ماست، سالاد و آب به همراه غذا بپرهیزید.

جمع بندی

کیست تخمدان کیسه‌ای پر از مایع است که درون یا روی تخمدان رشد می‌کند. اغلب کیست‌ها خوش‌خیم و بدون علامت هستند و ممکن است خود به خود از بین بروند.

علائم پارگی کیست تخمدان:

• درد ناگهانی و شدید در پایین شکم یا لگن (معمولاً یک‌طرفه)
• تهوع یا استفراغ
• خونریزی غیرطبیعی از واژن
• احساس ضعف یا سرگیجه (در موارد خونریزی شدید)
• نفخ یا احساس فشار در شکم

در صورت مشاهده این علائم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

علائم دفع یا ترکیدن کیست تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS):

در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، برخلاف کیست ساده، کیست‌ها متعدد، کوچک و مزمن هستند و به‌ندرت پاره می‌شوند. با این حال، اگر یکی از این کیست‌ها پاره شود، علائم آن مشابه کیست ساده است:
علائم ترکیدن یا دفع کیست در PCOS:

• درد شدید در یک طرف لگن
• خونریزی ناگهانی یا لکه‌بینی
• کاهش درد ناگهانی (در صورت دفع کامل)
• ترشحات غیرطبیعی

روش‌های تشخیصی برای ترکیدن کیست تخمدان:

• سونوگرافی لگن: رایج‌ترین روش برای بررسی وجود یا پارگی کیست
• آزمایش خون: بررسی سطح هورمون‌ها، خونریزی داخلی (CBC)
• معاینه لگنی: برای ارزیابی درد، حساسیت یا بزرگ شدن تخمدان
• لاپاراسکوپی: در موارد شدید برای بررسی مستقیم

دلایل ترکیدن کیست تخمدان:

• بزرگ شدن بیش از حد کیست
• فعالیت جنسی یا ورزش سنگین
• تغییرات هورمونی
• بارداری
• ضربه به ناحیه شکم

خطرات ترکیدن کیست تخمدان:

• خونریزی داخلی
• عفونت
• چسبندگی لگنی
• ناباروری (در موارد شدید یا مکرر)

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر یکی از موارد زیر وجود داشت، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد:

• درد شدید یا مداوم در لگن
• تب همراه با درد شکمی
• تهوع و استفراغ مداوم
• علائم شوک: ضعف شدید، تعریق سرد، ضربان قلب بالا

رژیم غذایی مناسب برای درمان کیست تخمدان (خصوصاً PCOS):

مناسب:

• مصرف غذاهای با شاخص گلیسمی پایین (جو، کینوا، سبزیجات برگ‌دار)
• پروتئین‌های بدون چربی (ماهی، مرغ، عدس)
• مصرف غذاهای ضد التهابی (زردچوبه، زنجبیل، ماهی چرب)
• نوشیدن آب کافی
• کنترل وزن و ورزش منظم

نامناسب:

• قند و کربوهیدرات تصفیه‌شده (شکر، آرد سفید)
• غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها
• نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند

سخن پایانی

از کجا بفهمیم کیست تخمدان پاره شده سؤالی است که بسیاری از زنان پس از تجربه‌ی دردهای شدید یا خونریزی ناگهانی از خود می‌پرسند. این نگرانی بی‌دلیل نیست. پارگی کیست تخمدان، به‌ویژه اگر بزرگ یا پرخون باشد، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود؛ از درد شدید شکمی تا خونریزی داخلی و حتی نیاز به جراحی فوری.
علائم این وضعیت معمولاً ناگهانی و شدید هستند: درد یک‌طرفه در پایین شکم، تهوع، ضعف، افت فشار خون یا حتی تب. اما نکته مهم آن است که این علائم ممکن است با سایر مشکلات گوارشی یا رحمی اشتباه گرفته شوند.
برای اطمینان، لازم است هر خانمی که سابقه کیست دارد، علائم هشداردهنده را بداند و به محض مشاهده آن‌ها، در مراجعه به پزشک تردید نکند. سونوگرافی واژینال، آزمایش خون و معاینه بالینی از ابزارهای مهم تشخیص هستند.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با این نگرانی مواجه هستید، آرامش خود را حفظ کنید، اما در عین حال جدی بگیرید. تشخیص زودهنگام می‌تواند از عواقب پرهزینه و خطرناک جلوگیری کند. سلامت تخمدان‌ها، سلامت کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

گروه نویسندگان دکتر زنان کلینیک

“کلینیک دکتر زنان” با جمعی از پزشکان متخصص و با تجربه در حوزه زنان و زایمان، خدمات جامع و به‌روزی را به مراجعین ارائه می‌دهد. این کلینیک با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی و فناوری‌های نوین، به‌صورت اختصاصی به مسائل بهداشتی و پزشکی زنان، از جمله بارداری، زایمان، ناباروری و بیماری‌های زنان می‌پردازد. تیم پزشکی کلینیک، با دقت و دانش فراوان، در کنار مراجعین هستند تا با ارائه مشاوره‌های دقیق و خدمات تخصصی، به بهبود سلامت و کیفیت زندگی آن‌ها کمک کنند.