یکی از علت‌های شایع بروز کیست در تخمدان، تنظیم نامناسب هورمون‌ها در بدن است. تخمدان‌ها هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند که در تنظیم دوره‌های قاعدگی و تخمک‌گذاری نقش دارند. در ادامه مقاله، به بررسی کیست تخمدان از چی به وجود میاد پرداخته خواهد شد. این توده‌های مایع درون تخمدان‌ها شکل‌ها و اندازه‌های متفاوتی دارند و ممکن است به‌صورت یک کیست ساده و بی‌خطر یا یک کیست پیچیده و خطرناک ظاهر شوند. علل کیست تخمدان  هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما چندین عامل ممکن است در ایجاد آن‌ها از نظر بهترین دکتر کیست تخمدان نقش داشته باشند.

کیست تخمدان از چیست؟

کیست درون تخمدان یک توده مایع است که درون یا روی تخمدان شکل می‌گیرد. یک کیست درون تخمدان ممکن است دارای یک یا چندین بخش باشد و می‌تواند در اندازه و شکل متفاوتی باشد. کیست‌های تخمدان می‌توانند در هر سنی از زنان رخ دهند، اما بیشتر در سنین باروری و پیش از بلوغ رخ می‌دهند.

علل تشکیل کیست درون تخمدان ممکن است متنوع باشد، از جمله تغییرات هورمونی، نارسایی تخمدان، مقاومت به انسولین و عوامل ژنتیکی. برخی از کیست‌های تخمدان بی‌خطر و خودبه‌خودی بهبود می‌یابند، درحالی‌که برخی دیگر به مشکلات جدی مانند درد شدید، تغییرات دوره قاعدگی و مشکلات باروری منجر می‌شوند.

تشخیص کیست درون تخمدان معمولاً با استفاده از سونوگرافی تشخیصی (آلتراسونوگرافی) صورت می‌گیرد. درصورتی‌که کیست بزرگ، علائم شدید داشته باشد یا بر روی تخمدان فشار ایجاد کند، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشت یا درمان آن وجود داشته باشد.

چه زمانی باید نگران کیست تخمدان باشیم؟

تخمدان‌ها بخشی از سیستم تناسلی زنانه هستند و در دو طرف شکم قرار دارند.. تخمدان‌ها مسئول تولید و آزادسازی تخمک‌ها هستند و نقش حیاتی در فرایند تولیدمثل دارند. تخمدان‌ها ساختاری پیچیده دارند که شامل عناصر مختلفی مانند فولیکول‌ها، تخمک‌ها، لیگامانت‌ها، هیالینیزاسیون، و بنداف‌ها است.

در طول دوره قاعدگی یا ماهیانه، فولیکول‌ها (کیست‌هایی که حاوی تخمک هستند) در تخمدان‌ها بزرگ می‌شوند و در نهایت یک فولیکول پیشگیری شده (فولیکول انتخاب شده برای تخمک‌گذاری) در هر تخمدان رشد می‌کند و تخمک خود را آماده می‌کند. در میانه دوره قاعدگی، یک تخمک آزاد می‌شود و از تخمدان خارج می‌شود. این فرایند به‌عنوان تخمک‌گذاری شناخته می‌شود و عمدتاً در روز ۱۴ دوره قاعدگی رخ می‌دهد.

تخمدان‌ها همچنین هورمون‌های مهمی مانند استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند که نقش بسیار مهمی در تنظیم دوره قاعدگی و سایر فرایندهای تناسلی زنانه دارند. این هورمون‌ها تأثیر زیادی بر رشد و توسعه اعضای تناسلی زنانه، تنظیم دوره قاعدگی، حمل و نگهداری جنین و عملکرد سایر سازوکارهای تناسلی دارند. برای تشخیص و درمان این اختلالات، معمولاً نیاز به مشاوره پزشکی و تست‌های تشخیصی مانند سونوگرافی، آزمایش‌های خون و در برخی موارد، جراحی است.

علل کیست تخمدان و شرایط ایجاد آن

عوامل مختلفی در ایجاد کیست درون تخمدان دخیل هستند. با این تفاسیر مهم است بدانید برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. در ادامه، به برخی از علل کیست تخمدان و اینکه کیست تخمدان از چی به وجود میاد اشاره می‌کنیم:

• نارسایی تخمدان:

در برخی موارد، تخمدان‌ها قادر به تخمک‌گذاری صحیح نیستند و تخمک‌ها درون فولیکول‌ها که کیست‌هایی حاوی مایع هستند، تجمع می‌یابند.

• اختلالات هورمونی:

تغییرات ناهنجار در سطوح هورمون‌های تخمدانی مانند استروژن و پروژسترون می‌تواند منجر به تشکیل کیست‌های تخمدان شود.

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS):

این اختلال هورمونی باعث تشکیل کیست‌های بزرگ تخمدان می‌شود. در PCOS، سطوح هورمون‌های مرتبط با تخمدان، مانند انسولین، استروژن و لوتئینیزه، نامتعادل می‌شوند.

• ترمیم ناصحیح فولیکول:

در برخی موارد، فولیکول‌ها در تخمدان‌ها به طور صحیح ترمیم نمی‌شوند و به‌جای آن کیست‌هایی شکل می‌گیرند.

• عوامل ژنتیکی:

یکی از علل کیست درون تخمدان، وجود زمینه ژنتیکی است. در واقع برخی نواقص ژنتیکی منجر به بروز این کیست می‌شوند.

• التهاب تخمدان:

التهاب تخمدان می‌تواند باعث تشکیل کیست‌های تخمدان شود.

• عوامل دیگر:

عواملی مانند تروما (صدمه) به تخمدان، عفونت‌های تخمدان، عوامل محیطی و عوامل ناشناخته دیگر نیز ممکن است در تشکیل کیست‌های تخمدان نقش داشته باشند.

کیست تخمدان از چی به وجود میاد؟

کیست در تخمدان یک توده مایع درون تخمدان است که می‌تواند به‌صورت یک ساختار پر آب یا پر مایع شکل گیرد. این کیست‌ها ممکن است تکرارکننده و بی‌خطر باشند یا می‌توانند به علت اندازه‌بزرگ، خونریزی، التهاب یا تغییرات هورمونی عوارضی بر تخمدان‌ها داشته باشند. تشخیص این‌که کیست درون تخمدان از چه به وجود می‌آید به نوع کیست، اندازه، علائم و عوارض آن بستگی دارد. در صورت لزوم، پزشک ممکن است توصیه‌های درمانی مانند نظارت منظم بر کیست‌های تخمدان را پیشنهاد دهد می‌توانند

کیست تخمدان به دو نوع تقسیم می‌شوند:

 

• کیست‌های فولیکول:

این نوع کیست‌ها در اثر فرایند طبیعی تخمک‌گذاری شکل می‌گیرند. هر ماه، یک فولیکول درون تخمدان بزرگ می‌شود و تخمک را آماده تخمک‌گذاری می‌کند. اگر تخمک رشد خود را تمام نکند و فولیکول پوچ شود، کیست فولیکولار شکل می‌گیرد.

 

• کیست‌های لوتئال:

این نوع کیست‌ها پس از تخمک‌گذاری شکل می‌گیرند. پس از تخمک‌گذاری، تخمک از فولیکول خارج می‌شود و مجموعه‌ای از سلول‌های خونی که به کیست کورپوس لوتئوم (corpus luteum) معروف هستند، در جای خالی فولیکول شکل می‌گیرد. اگر corpus luteum به طور نرمال کار نکند و بیش از حد بزرگ شود، کیست لوتئال شکل می‌گیرد.

انواع کیست تخمدان

قطعاً دلیل وجود تنوع در کیست داخل تخمدان روش ایجاد آن است. بنابراین با بررسی اینکه کیست درون تخمدان از چه به وجود می‌آید می‌توان این کیست‌ها را به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد. انواع این کیست‌ها عبارتند از:

• کیست‌های درموئید: کیست‌هایی که از باقیمانده بافت جنینی تشکیل می‌شوند.
• کیست‌های کورپوس دلیز: کیست‌هایی که دررابطه‌با corpus luteum و دوره تخمک‌گذاری قرار دارند.
• کیست‌های مویی: کیست‌هایی که از بافت مویی تخمدان شکل می‌گیرند.
• کیست‌های آدنکسال: کیست‌هایی که در نزدیکی تخمدان‌ها قرار دارند و ممکن است از بافت‌های دیگری به جز تخمدان تشکیل شوند.

علائم و نشانه‌ها وجود کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان ممکن است در برخی از موارد بدون علائم خاصی باقی بمانند و در طی بررسی‌های پزشکی تصادفی تشخیص داده شوند. اما در برخی موارد، کیست‌های تخمدان می‌توانند علائم و نشانه‌های خاصی را نشان دهند. درصورتی‌که علائم مشکوک به کیست داخل تخمدان دارید، توصیه می‌شود به پزشک خود مراجعه کنید.

پزشک با ارزیابی کامل شما، مانند سونوگرافی رحم و تخمدان، ممکن است تشخیص دقیقی در مورد وجود یا عدم وجود کیست داخل تخمدان بدهد و در صورت لزوم، برنامه درمانی مناسب را تعیین خواهد کرد. برخی از علائم و نشانه‌های معمول کیست‌های تخمدان عبارت‌اند از:

درد شکمی:

درد یا توجه به ناحیه تخمدان‌ها و پایین شکم ممکن است نشانه وجود کیست داخل تخمدان باشد. این درد ممکن است به‌صورت مداوم یا تشدید شده در دوره تخمک‌گذاری یا قبل و بعد از آن رخ دهد.

• تغییرات در دوره قاعدگی:

کیست‌های تخمدان می‌توانند در دوره قاعدگی تغییرات ایجاد کنند. این تغییرات ممکن است شامل قاعدگی نامنظم، خونریزی بیش از حد، خونریزی بین دوره‌های قاعدگی و درد قاعدگی شدید باشد.

• افزایش حجم شکم:

اگر کیست داخل تخمدان بزرگ باشد، می‌تواند منجر به افزایش حجم شکم شود. این افزایش حجم ممکن است به‌صورت تدریجی و طبیعی یا ناگهانی باشد. در واقع این نشانه ربطی به اینکه کیست داخل تخمدان از چه  به وجود می‌آید ندارد ولی یکی از موارد رایج بعد از بروز کیست است.

• تغییرات وزن بدن:

برخی از کیست‌های تخمدان می‌توانند منجر به تغییرات در وزن بدن شود. افزایش وزن ناشی از مایعی که در کیست درون تخمدان جمع می‌شود، ممکن است رخ دهد.

• علائم هورمونی:

برخی از کیست‌های تخمدان می‌توانند باعث تغییرات هورمونی در بدن شوند. این تغییرات امکان دارد شامل رشد مو، تغییرات در پوست، تغییرات در خواب و خستگی بیش از حد باشد.

• مشکلات تخمک‌گذاری:

در برخی موارد، کیست‌های تخمدان می‌توانند تخمک‌گذاری را مختل کنند و منجر به عدم تخمک‌گذاری یا تخمک‌گذاری نامنظم شوند. این مسائل امکان دارد بر روی باروری تأثیر بگذارند.

تشخیص کیست تخمدان از چی به وجود میاد و جنس آن

تشخیص کیست درون تخمدان بر عهده پزشکان متخصص است و معمولاً از طریق پشت سر گذاشتن تعدادی مراحل و آزمایش‌ها انجام می‌شود. حتماً باید توجه داشت که تشخیص کیست در تخمدان نیازمند مراجعه به یک پزشک متخصص است. تنها پزشک می‌تواند بر اساس سابقه پزشکی، اعمال آزمون‌های لازم و بررسی نتایج به تشخیص نهایی برسد. در ادامه، روش‌های تشخیص کیست درون تخمدان را بررسی خواهیم کرد:

معاینه فیزیکی:

پزشک با انجام معاینه فیزیکی در قسمت شکم و آندومتر، سعی می‌کند کیست تخمدان را تشخیص دهد. درصورتی‌که کیست بزرگ باشد، تنها با لمس شکم یا با استفاده از تکنیک‌های دیگر قابل‌تشخیص باشد.

• سونوگرافی تخمدان:

سونوگرافی تخمدان یکی از روش‌های متداول برای تشخیص کیست‌ها در تخمدان است. این آزمایش با استفاده از امواج صوتی تصاویری از داخل تخمدان‌ها تهیه می‌کند. با کمک سونوگرافی، اندازه، شکل و ساختار کیست‌ها در تخمدان مشخص می‌شود.

 

• آزمایش خون:

اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تخمدانی مانند استروژن و پروژسترون در خون می‌تواند در تشخیص کیست‌های تخمدان مفید باشد. نسبت بین این هورمون‌ها و علائم کیست درون تخمدان امکان دارد تغییر کند.

• آزمایش CA-125:

این آزمایش به بررسی سطح یک پروتئین به نام CA-125 در خون می‌پردازد. افزایش سطح CA-125 معمولاً به علت وجود یک کیست داخل تخمدان خطرناک مانند کیست سرطانی است.

• لاپاروسکوپی:

درصورتی‌که با انجام مراحل قبلی، تشخیص قطعی نتیجه‌گیری نشود، پزشک امکان دارد تصمیم به انجام لاپاروسکوپی بگیرد. این روش جراحی کوچکی است که با استفاده از یک لوله نازک و دوربین، امکان بررسی و برداشت نمونه از تخمدان‌ها و تشخیص دقیق‌تر را فراهم می‌کند.

روش‌های پیشگیری کیست تخمدان

برای پیشگیری از بروز کیست باید بدانید کیست درون تخمدان از چه به وجود می‌آید. البته فراموش نکنید که بهترین راهنمایی درباره پیشگیری از کیست‌های تخمدان را باید از پزشک خود دریافت کنید. همچنین، اگر علائمی تجربه می‌کنید یا نگرانی‌های خاصی درباره سلامت تخمدان‌های خود دارید، ضروری است که به پزشک خود مراجعه کنید. برخی روش‌های پیشگیری از کیست‌های تخمدان عبارت‌اند از:

• آگاهی از علائم:

آگاهی از علائم مربوط به کیست‌ تخمدان می‌تواند به شما کمک کند تا به طور زودهنگام متوجه تغییرات بدن خود شوید. اگر علائمی مانند درد شدید در ناحیه تخمدان، تغییرات در دوره قاعدگی، تورم شکم یا … را تجربه می‌کنید، به پزشک خود مراجعه کنید.

• مراقبت‌های بهداشتی:

رعایت مراقبت‌های بهداشتی و سلامت عمومی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به کیست‌ تخمدان کمک کند که شامل تغذیه سالم، وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم، کنترل استرس و جلوگیری از مصرف سیگار است.

• کنترل هورمون‌ها:

برخی از کیست‌های تخمدان امکان دارد به علت عدم تعادل هورمونی رخ دهند. برای کاهش این خطر، می‌توانید به نظم دوره قاعدگی خود توجه کنید و در صورت نیاز با پزشک مشورت کنید.

 

 

• مصرف قرص ضدبارداری:

استفاده از قرص ضدبارداری امکان دارد ریسک بروز برخی از کیست‌های تخمدان را کاهش دهد. در این صورت، بهتر است با پزشک خود در مورد مناسب‌بودن و نحوه استفاده از قرص ضدبارداری مشورت کنید.

مراجعه به پزشک به‌صورت منظم:

برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری از کیست‌های تخمدان، باید به‌طور منظم تحت نظر و معاینه پزشک قرار بگیرید. این اقدام به پزشک امکان می‌دهد تغییرات را در تخمدان‌ها شناسایی  و پیگیری کند و در صورت لزوم برنامه‌ای برای پیشگیری یا درمان تنظیم کند.

روش‌های درمان کیست تخمدان

پیش از انجام مراحل درمان باید دید کیست تخمدان از چی به وجود میاد تا بتوان آن را درمان کرد. این روش درمانی ممکن است بسته به نوع و اندازه کیست، علائم مربوطه و وضعیت فرد متفاوت باشند. مهم است که هرگز خوددرمانی نکنید و بهترین راهنمایی را از پزشک خود دریافت کنید.

درصورتی‌که علائمی تجربه می‌کنید یا نگرانی‌های خاصی درباره سلامت تخمدان‌های خود دارید، باید به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب ارائه شود. در ادامه، برخی از روش‌های درمانی متداول برای کیست‌های تخمدان ذکر شده است:

• رصد و نظارت:

درصورتی‌که کیست داخل تخمدان کوچک باشد و علائم شدیدی نداشته باشد، پزشک امکان دارد تصمیم بگیرد تنها آن را مورد رصد و نظارت قرار دهد. در این صورت، شما باید به طور منظم برای انجام آزمون‌ها و معاینات پیشنهاد شده توسط پزشک خود مراجعه کنید.

• داروها:

در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند تا کیست داخل تخمدان را کوچک کند یا علائم آن را کنترل کند. برخی از داروهای استفاده شده شامل قرص‌های ضدبارداری، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و هورمون‌هایی مانند لوترونین هستند.

• جراحی لاپاروسکوپی:

در مواردی که کیست داخل تخمدان بزرگ باشد، علائم شدیدی داشته باشد یا با درمان دارویی بهبود نیابد، ممکن است نیازمند جراحی لاپاروسکوپی باشیم. در این روش، پزشک از طریق چند سوراخ کوچک در شکم، به کیست دسترسی پیدا کرده و آن را تخلیه می‌کند.

• درمان هورمونی:

در برخی موارد، تغییرات هورمونی می‌تواند باعث بروز کیست داخل تخمدان شود. در این صورت، پزشک می‌تواند درمان هورمونی تجویز کند تا تعادل هورمونی بدن را برقرار کند و کیست را کوچک کند یا جلوی رشد آن را بگیرد.

عوارض کیست تخمدان

پیامدها و پیش‌بینی برای این سؤال که کیست تخمدان از چی به وجود میاد بسته به خصوصیات کیست و وضعیت فرد متفاوت است. در بعضی موارد، کیست‌های تخمدان بی‌خطر و بی‌ضرر هستند و به طور خودبه‌خود بهبود می‌یابند. درهرصورت، برای تشخیص صحیح و تعیین پیش‌بینی و درمان مناسب، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و توصیه‌های وی را رعایت کنید. اما در موارد دیگر، پیامدها و عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد:

کیست‌های تخمدان می‌توانند درد و ناراحتی در ناحیه تخمدان‌ها و شکم ایجاد کنند. این درد امکان دارد مزمن یا تند و سردرگم کننده باشد.

• آسیب و شکستن کیست:

در برخی موارد، کیست‌های تخمدان ممکن است آسیب ببینند یا شکسته شوند. این موضوع می‌تواند به عوارض جدی مثل خونریزی داخلی، التهاب و عفونت منجر شود.

• اختلالات تولید تخمک:

کیست‌های بزرگ و مزمن ممکن است تولید و رشد تخمک‌ها را مختل کنند و باعث ناباروری شوند.

• عوارض هورمونی:

برخی کیست‌های تخمدان می‌توانند باعث تغییرات هورمونی در بدن شوند که می‌تواند منجر به عوارضی مانند نامنظمی قاعدگی، افزایش وزن، رشد موهای زائد یا تغییرات در پوست شود.

سخن آخر

برای تشخیص دقیق کیست تخمدان از چی به وجود میاد نیازمند مراجعه به یک پزشک متخصص هستیم. پزشک با استفاده از معاینه فیزیکی، سونوگرافی تخمدان، آزمایش‌های خون و در موارد لزوم لاپاروسکوپی، تشخیص نهایی را انجام می‌دهد.

درک علل کیست تخمدان اهمیت زیادی دارد، زیرا این مطلب می‌تواند به زنان کمک کند تا با شناخت عوامل خطر و اقدامات پیشگیرانه، خطرات مرتبط با کیست‌های تخمدان را کاهش دهند. همچنین، شناخت دقیق‌تر این عوامل می‌تواند در تشخیص زودهنگام و درمان کیست‌های تخمدان مفید باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت ما مراجعه کنید.