تنظیم قاعدگی چگونه رخ می‌دهد؟

آیا تا به حال به مشکلات ناشی از قاعدگی نامنظم اندیشیده‌اید؟ می‌دانید تنظیم قاعدگی چگونه ممکن است؟
با مطالعه متن زیر اطلاعات جامعی در خصوص تنظیم عادت ماهیانه و برنامه تنظیم پریودی واینکه چرا باید تنظیم قاعدگی رخ دهد و سریع ترین روش باز شدن قاعدگی آشنا می شویم.

 

 

 

چرا و چگونگی تنظیم قاعدگی

پریود یا دوره قاعدگی زنان فرآیند طبیعی است که در بدن زنان رخ می‌دهد تا دیواره داخلی رحم تخلیه شود. قاعدگی یکی از نشانه‌های اصلی و طبیعی است که نشان می‌دهد زنان به بلوغ جنسی رسیده‌اند.
در طول دوره پریود، هورمون‌های تناسلی مانند استروژن و پروژسترون در بدن دچار تغییراتی می‌شوند. در ابتدای دوره، سطح استروژن و پروژسترون پایین است و این امر باعث می‌شود تخلیه دیواره داخلی رحم از طریق خونریزی از واژن رخ دهد.
دوره قاعدگی عموماً یک ماهه است و برای هر زن به شکل متفاوت می‌تواند هر 21 تا 35 روز تکرار شود. معمولاً خونریزی 3 تا 7 روز ادامه دارد، اما مدت و شدت آن می‌تواند در زنان گوناگون، متفاوت باشد.
پریود نشان طبیعی از عدم بارداری افراد در یک دوره قاعدگی است. البته باید توجه داشت که این امر به نظم قاعدگی هم مرتبط است و به همین دلیل تنظیم عادت ماهیانه مهم است. در صورتی که در طول این دوره تخمک‌گذاری رخ دهد و بارداری رخ ندهد، قاعدگی ایجاد می‌شود. در صورتی که بارداری رخ دهد، فرد در طول دوره بارداری شپریود نمی‌شود.
قاعدگی نشانی از سلامتی سیستم تناسلی زنان است؛ به همین علت باید مبادرت به عادت ماهیانه نمود و برای این کار باید با پریود نامنظم آشنا شد و تغییرات آن را شناخت و در صورت نیاز با پزشک متخصص در این خصوص مشورت کرد.

 

چرا تنظیم قاعدگی باید رخ دهد و قاعدگی منظم و نامنظم چگونه است؟

دوره قاعدگی منظم یا طبیعی بدین معناست که دوره پریود دارای الگوی منظمی است؛ این وضعیت باعث می‌شود فرد بتواند زمان شروع دوره قاعدگی خود را تشخیص دهد. همچنین پریود شدت و مدت ثابت و قابل پیش‌بینی‌ای خواهد داشت. با توجه به ویژگی‌های هر فرد معمولا دوره پریود بین 28 تا 35 روز تکرار می‌شود.
منظم بودن پریود مزایایی دارد ماند اینکه نشان می‌دهد سیستم تناسلی عملکرد سالمی دارد و چندان جای نگرانی نیست. همچنین اگر پریود شما منظم باشد، راحت‌تر می‌توانید برای فعالیت‌های روزمره، سفر و تعطیلات خود برنامه‌ریزی کنید. همچنین عادت ماهیانه برای برنامه‌ریزی جهت بارداری هم به افراد کمک خواهد کرد.
دوره قاعدگی نامنظم که عادت ماهیانه را الزامی می‌سازد، دچار الگویی نامنظم است و تغییرات آن در مدت زمان پریود، شدت آن و یا زمان شروعش خود را بروز می‌دهد. در این وضعیت دوره پریودی ممکن است بین 35 تا 45 روز باشد. مدت خونریزی‌ها هم ممکن است کوتاه یا طولانی باشند. نزدیک شدن دوره‌های پریودی به همدیگر و یا طولانی شدن فاصله آنها از دیگر علائم نامنظم بودن قاعدگی است و عادت ماهیانه را ضروری می‌سازد.
اگر دوره پریود شما طبیعی نیست بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند از طریق آزمایش‌های لازم و بررسی تاریخچه مشکل، به تشخیص درست برسد و شما را درمان کند.

 

علل و عوامل برهم خوردن تنظیم قاعدگی

قاعدگی نامنظم می‌تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد که در اینجا به برخی از این علل می‌پردازیم:

• ♦ عوامل هورمونی: تغییراتی که در سطح هورمون‌های تناسلی رخ می‌دهد، می‌تواند به پریود نامنظم انجامد. منظور از علل هورمونی عواملی مانند اختلالات در سطح استروژن و پروژسترون، افزایش سطح پرولاکتین، اختلالات هورمونی در تیروئید و نقص عملکرد تخمدان‌ها هستند.
• ♦ بیماری‌های تخمدان: برخی از بیماری‌های تخمدان مانند تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) ممکن است عادت ماهیانه را برهم بزنند. در این بیماری، تولید هورمون‌های تستوسترون و دیگر هورمون‌های مرتبط توسط تخمدان‌ها افزایش می‌یابد و ممکن است به تخمک‌گذاری نامنظم یا عدم تخمک‌گذاری بینجامد.
• ♦ تغییرات وزن بدن: تغییرات ناگهانی در وزن بدن، یعنی کاهش بیش از حد وزن یا چاقی زیاده از حد، خود از عواملی است که می‌تواند پریود را نامنظم کند.
• ♦ استرس و عوامل روانشناختی: عوامل روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی می‌توانند باعث پریود نامنظم شوند.
• ♦ عوامل محیطی: عوامل محیطی نیز می‌توانند عادت ماهیانه را مختل کنند. منظور از عوامل محیطی عواملی همچون تغییرات زمان‌بندی یا محیط زیستی، تغییر مکان و مسافرت، کارهای شیفتی و تغییرات در روال زندگی است که ممکن است دوره قاعدگی را دچار اختلال کند.
• ♦ بیماری‌ها و عوامل زیستی: برخی بیماری‌ها مانند اختلالات تیروئید، بیماری‌های کبدی، بیماری‌های خونی، دیابت و عوامل زیستی مانند تغییرات هوا، عوامل سمی و تماس با مواد شیمیایی می‌توانند نظم دوره قاعدگی را برهم بزنند.

 

اختلال تنظیم قاعدگی در سنین گوناگون از چه ناشی میشود؟

بی‌نظمی پریود در سنین مختلف می‌تواند ناشی از علل گوناگونی باشد که ما در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

دوران نوجوانی (12-18 سالگی):

• ♦ شروع تازه دوره پریود: در دوران نوجوانی، به دلیل آنکه سیستم تناسلی دختران تازه در حال تکامل است، ممکن است با بی¬نظمی¬هایی در شروه دوره پریود مواجه شوند.
• ♦ نوسانات هورمونی: در این دوره، سطح هورمون‌های تناسلی هم در بدن دختران دچار نوسان می¬شود و این تغییرات به بی¬نظمی قاعدگی می¬انجامد.
• ♦ عوامل استرسی و روانشناختی: اضطراب نوجوانی، تغییرات روحی و روانی، تغییرات در سبک زندگی و عواملی از این دست می¬توانند عادت ماهیانه را برهم بزنند.

سنین باروری (19-35 سالگی):

• ♦ تخمدان پلی‌کیستیک: بیماری تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) معمولاً در این دوره رخ می‌دهد و می‌تواند نظم قاعدگی را برهم بزند و تخمک¬گذاری و باروری را دچار مشکل کند.
• ♦ تنظیمات هورمونی: عواملی مانند اختلالات هورمونی، نقص عملکرد تیروئید، اختلالات در سطح استروژن و پروژسترون و افزایش سطح پرولاکتین می‌توانند باعث آن شود که دوره قاعدگی با اختلال مواجه شود.
• ♦ استفاده از داروها: مصرف برخی داروها مانند داورهای ضدافسردگی، ضدانعقاد و داروهای تنظیم هورمونی می‌تواند نامنظمی پریود را ایجاد کند.

سنین پیش از یائسگی (35 سالگی به بالا):

• ♦ تغییرات هورمونی: در این دوره، تغییرات در سطح هورمون‌های تناسلی و نزدیک شدن به دوران یائسگی ممکن است باعث تنظیم پریودی را با مشکل مواجه کند.
• ♦ اختلالات تخمدانی: در سنین پیش از یائسگی، اختلالات تخمدانی مانند اختلالات در تخمک‌گذاری و نقص عملکرد تخمدان هم ممکن است برای افراد مشکلاتی را در نظم قاعدگی ایجاد کند.
• ♦ عوامل استرسی و زندگی روزمره: استرس، تغییرات در سبک زندگی، مشکلات روانشناختی و عوامل محیطی می‌توانند عادت ماهیانه را برهم زنند.

برای بررسی بیشتر علل و عوامل مشکلات قاعدگی در سنین گوناگون فراموش نکنید که به پزشک متخصص مراجعه کنید و آن را دست کم نگیرید.

علائم پریود نامنظم

قاعدگی نامنظم علائم گوناگونی دارد که شناخت آنها می‌تواند به شما کمک کند که به موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنید. برخی موارد از قرار زیر است:

• ♦ تغییر در فاصله بین دوره‌های پریودی: یکی از نشانه‌های پریود نامنظم، تغییر در طول زمان بین دوره‌های قاعدگی فرد است. ممکن است دوره‌های قاعدگی شما دچار بی‌نظمی در فاصله زمانی شوند؛ برای مثال یک دوره کوتاه باشد و دوره بعد بلند.
• ♦ نامنظمی در میزان و مدت خونریزی: خونریزی بیش از حد زیاد یا کم از دیگر نشانه¬های برهم خوردن عادت ماهیانه است. همچنین مدت زمان خونریزی می¬تواند دچار تغییر شود.
• ♦ عدم تخمک‌گذاری: عدم آزادسازی تخمک توسط تخمدان در برخی دوره¬های پریودی هم می¬تواند از علائم بی-نظمی قاعدگی باشد.
• ♦ درد شکمی: بعضی از زنان با پریود نامنظم ممکن است دچار درد شکمی یا درد پریودی شدیدتر از حالت عادی شوند. این درد ممکن است به صورت کرامپ یا درد مزمن در منطقه شکم و کمر رخ دهد.
• ♦ علائم قبل از پریود: در پریود نامنظم، ممکن است علائمی پیش از پریود رخ دهد که نشان از برهم خوردن عادت ماهیانه داشته باشد از جمله: درد سینه، تورم و تحریک پذیری سینه، تغییر در مزاج، افزایش روده و تهوع.
• ♦ تغییرات وزن و سطح انرژی: تغییر در سطح انرژی فرد در طول دوره پریود و نیز تغییرات وزن بدن هم از علائمی است که نشان از پریود نامنظم دارد.

نتايج پریود نامنظم

برهم خوردن عادت ماهیانه نتایجی را برای فرد دربرخواهد داشت از جمله:

• ♦ ناتوانی در پیش‌بینی زمان شروع پریود: عدم امکان پیش‌بینی زمان شروع پریود می‌تواند زنان را با مشکلات جدی در برنامه‌ریزی‌های زندگی روزمره، سفر و دیگر فعالیت‌ها که نیاز به زمان دقیق و نیز انرژی و شرایط نرمال دارند، نمایند.
• ♦ تغییرات در مدت و شدت پریود: پریود نامنظم تغییر در شدت و مدت خونریزی را سبب می‌شود.
• ♦ عدم راحتی و درد: بعضی از زنانی که با برهم خوردن عادت ماهیانه دست و پنجه نرم می‌کنند، ممکن است به علت تغییرات در هورمون‌ها و نامتعارف بودن الگوی پریود، به علائم ناخوشایندی مانند درد شدید شکم، ترشحات غیرمعمول، سردرد و افزایش تحرکات روحی و جسمی دچار می‌شوند.
• ♦ نگرانی و اضطراب: نگرانی در خصوص وضعیت سلامتی و عدم امکان پیش‌بینی در خصوص شرایط باروری زنان را دچار تنش و اضطراب می‌کند. برای آنکه از این فشار و تنش رهایی یابید، حتما از مشورت پزشک متخصص استفاده کنید.

تنظیم قاعدگی

با توجه به آنچه تا بدین جا گفته شد، عادت ماهیانه مسأله‌ای مهم برای زنان است که می‌تواند امکان ایجاد شرایط زیست نرمال را برای آنان فراهم کند. در اینجا چند روش معمول برای تنظیم قاعدگی را بررسی می‌کنیم:

• ♦ استفاده از قرص‌های تنظیم هورمونی: قرص‌های ضد بارداری که شامل هورمون‌های اصلی زنانه مانند استروژن و پروژسترون هستند، می‌توانند برای تنظیم دوره پریود مورد استفاده قرار گیرند. این قرص‌ها این امکان را به فرد می‌دهند که زمان شروع و پایان قاعدگی را کنترل کند و از شدت و عوارض ناخواسته بکاهد.
• ♦ استفاده از روش‌های ضد بارداری دیگر: برخی از روش‌های ضد بارداری مانند لوله رحمی، لوله‌های کوپر و ایمپلانت‌ها هم می‌توانند برای تنظیم قاعدگی موثر باشند؛ فقط این موضوع را در نظر داشته باشید که نصب آنها حتما باید زیر نظر پزشک یا متخصص زنان و زایمان انجام شود.
• ♦ تغییر در رژیم غذایی و ورزش: اگر در رژیم غذایی و سبک زندگی خود تغییراتی بدهید، ممکن است بتوانید دوره قاعدگی خود را تنظیم کنید. برخی از غذاها مانند موز، کنجد، زعفران و مرزنجوش ممکن است در تنظیم قاعدگی موثر واقع شود. همچنین، ورزش منظم و کاهش تنش و اضطراب می‌تواند به تنظیم دوره پریود کمک کند.
• ♦ استفاده از لوازم وسایل بهداشتی: با استفاده از تامپون‌ها، پد‌ها و کاپ‌های قابل استفاده مجدد، امکان مدیریت زمان شروع و پایان دوره قاعدگی هست.

 

چه بیماریها و مشکلاتی باعث به هم خوردن تنظیم قاعدگی می شوند؟

چندین بیماری می‌توانند تنظیم قاعدگی را برهم زنند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

• ♦ تخمدان پلی‌کیستیک: این بیماری بر روی تخمدان‌ها اثر گذاشته و باعث تولید یک مقدار بیش از حد هورمون آندروژن می‌شود. این خود به برهم خوردن تنظیم قاعدگی بلوغ غیرمنظم و اختلالات تولید تخمک خواهد شد.
• ♦ نقص عملکرد تیروئید: اختلالات در عملکرد غدد تیروئید می‌توانند منجر به پریود نامنظم شوند. هیپوتیروئیدی (کاهش فعالیت تیروئید) و هیپرتیروئیدی (افزایش فعالیت تیروئید) دو مشکل عمده در این زمینه است.
• ♦ نارسایی تخمک‌گذاری: اختلالات در تخمک‌گذاری، مثل عدم تخمک‌گذاری یا تخمک‌گذاری نامنظم، به برهم خوردن تنظیم پریود می‌انجامد.
• ♦ اختلالات هورمونی: عواملی مانند اختلالات در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، افزایش سطح پرولاکتین (هورمون شیردهی) یا کاهش سطح هورمون فشار محور هیپوفیز‌هیپوتالاموس از دیگر مشکلاتی هستند که بی‌نظمی قاعدگی را رقم می‌زنند.
• ♦ التهابات و عفونت‌ها: التهابات رحم، تخمدان‌ها یا سیستم تناسلی هم ممکن است منجر به نامنظم شدن پریود شود.
• ♦ استرس و اضطراب: اضطراب‌های روزمره ممکن است تعادل هورمونی را تغییر داده و تنظیم قاعدگی را برهم زند.
• ♦ بارداری و شیردهی: طبیعی است که در دوران بارداری و شیردهی نظم پریود نرمال نباشد و دچار تغییراتی شود.

آیا برهم خوردن تنظیم قاعدگی باعث ناباروری می‌شود؟

قاعدگی نامنظم می‌تواند نشانه یا علامتی از مشکلات تخمک‌گذاری و ناباروری باشد، اما نباید به این‌گونه فکر کرد که بر هم خوردن تنظیم قاعدگی مستقیما منجر به ناباروری می‌شود. بیماری‌ها یا شرایطی که با پریود نامنظم همراه هستند، می‌توانند سبب ناباروری شوند.
اختلالات تخمک‌گذاری، مانند نارسایی تخمک‌گذاری یا تخمک‌گذاری نامنظم، می‌توانند احتمال بارداری را کاهش دهند. در دوران تخمک‌گذاری نامنظم، ممکن است تخمک‌ها به صورت نامنظم یا در نوبت‌های مناسب منتشر نشوند، که این موضوع شانس باروری را کم می‌کند.
همچنین مشکلاتی مانند تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی و عواملی از این قبیل نیز ممکن است امکان باروری را کاهش دهند که از قضا این موارد بر تنظیم قاعدگی هم تاثیر‌گذارند. به هرحال در صورتی‌که دچار مشکل تنظیم قاعدگی هستید و برای شانس باروری خود نگرانید، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا با اقدام به موقع مشکل شما را کنترل نموده و جلوی ناباروری شما را بگیرد.

 

داروهای تنظیم پریود

داروهای تنظیم قاعدگی معمولاً با هدف بهبود نظم دوره پریودی و کنترل عوارض مرتبط با آن، توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. در ادامه، برخی از داروهای معمول برای تنظیم قاعدگی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

• ♦ قرص‌های ضد بارداری: برخی از قرص‌های ضد بارداری، که شامل هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند، می‌توانند در بهبود نظم دوره پریودی نقش ایفا کنند. این قرص‌ها که معمولا برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌شوند، می‌توانند در تنظیم پریود هم کمک کنند.
• ♦ داروهای پروژسترون: داروهایی که حاوی پروژسترون هستند، می‌توانند برای تنظیم نظم پریود و کنترل خونریزی نامنظم به کار آیند. این داروها می‌توانند به صورت قرص، آمپول و یا از طریق دستگاه ایمپلانت درجا مصرف شوند.
• ♦ داروهای ضداندروژن: برخی از داروهای ضداندروژن مانند سپیرونولاکتون و متفورمین (به‌کارگیری در موارد تخمدان پلی‌کیستیک) می‌توانند کمک کنند که تنظیم قاعدگی به گونه‌ای موثر انجام شود.
• ♦ داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): NSAIDs مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند در کنترل درد و خونریزی نامنظم در دوره قاعدگی موثر واقع شوند.
• ♦ داروهای هورمونی دیگر: بسته به علت نامنظمی پریود و وضعیت هورمونی شما، پزشک ممکن است سایر داروهای هورمونی مانند استروژن، گزارش کننده‌های آگونیست لوتروپین و آنالوگ‌های آگونیست محور تحریک هورمون رهایی گنادوتروپین (GnRH) را برای شما تجویز کند.

بسیار مهم است که به هیچ وجه بدون مشورت با پزشک خود از هیچ دارویی به صورت سر خود استفاده نکنید. این کار می‌تواند خطرات و عواقب جبران‌ناپذیری برای شما داشته باشد.

 

سخن پایانی

در نهایت باید اشاره کنیم که، با وجود اطلاعاتی که ارائه کردیم، خوددرمانی یا بی‌خیالی در درمان خطرات زیادی را متوجه شما می‌کند. احتمال پیشرفت بیماری خطرناک زمینه‌ای، ایجاد عوارض ناگوار و ایجاد عوارض پایدار از جمله آسیب‌هاست.
بنابراین پیشنهاد می‌کنیم برای تعیین دلایل عدم تنظیم قاعدگی و درمان مشکل به پزشک حاذق مراجعه نمایید تا در مورد شما تشخیص درست داده شده و درمان مناسب انجام شود. مجموعه ما کمک می‌کند کلیه قدم‌های لازم را تا بهبودی کامل با اطمینان بردارید. بنابراین در اسرع وقت به مراکز درمانی مورد نظر مراجعه کنید.