عادت ماهوار

پریود، قاعدگی، حیض، ماهانگی و یا عادت ماهوار، یک فرآیند طبیعی در بدن زنان است. پریود، به ‌طور‌معمول در زبان فارسی با‌ نام عادت ماهانه و در زبان زیبا و شیرین افغانی با نام عادت ماهوار شناخته می‌شود. هر دوره از قاعدگی شامل ریزش پوشش دیواره داخلی رحم و در نتیجه خونریزی واژینال است. این دوره در بدن زن به ‌عنوان بخشی از چرخه قاعدگی رخ داده و توسط هورمون‌ها کنترل می‌شود. در بدن 90% بانوان و دختران سرتا سر دنیا، چرخه عادت ماهوار اتفاق می‌افتد و این موضوع کاملاً عادی و طبیعی است. معمولاً در اولین تجربه عادت ماهیانه، سردرگم و غمگین می‌شوید؛ اصلاً و ابداً هیچ جای نگرانی نیست. شما باید بدانید که قاعدگی در خلقت و طبیعت بدن شما قرار داده ‌شده است، پس به‌ هیچ‌ وجه شرمگین و خجالت‌زده نشوید.

عادت ماهوار در دختران و زنان چیست؟

قاعدگی یا به گویش افغانی عادت ماهوار، اغلب به ‌عنوان پریود شناخته می‌شود. حالت ماهوار زنان، خونریزی منظم واژینال است که به‌ عنوان بخشی از چرخه قاعدگی رخ می‌دهد. این یک فرآیند طبیعی است که نشان‌ دهنده ریزش دیواره رحم در صورت عدم بارداری است. خون حالت ماهوار در زنان، ترکیبی از بافت رحم و خون است. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی عمیق‌تر درباره این موضوع و سریع ترین روش باز شدن قاعدگی بپردازیم.
در طول چرخه قاعدگی (که به‌ طورمعمول حدود 28 تا 35 روز طول می‌کشد) سطح هورمون‌ها در نوسان است و باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم در آمادگی برای بارداری می‌شود. اگر لقاح اتفاق نیافتد، رحم پوشش خود را می‌ریزد و در نتیجه خونریزی قاعدگی ایجاد می‌شود. این فرآیند توسط هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون هدایت می‌شود. اگر برای اولین بار عادت ماهوار شده‌‌اید، یعنی به سن بلوغ رسیده و وارد مرحله جدیدی از زندگی شده‌اید. پریود یا حالت ماهوار زنان، یک فرایند بدنی مشترک بین تمام زنان در دنیاست.

 

چرخه قاعدگی یا حالت ماهوار چه فرایندی دارد؟

هر زن دارای دو تخمدان در بدن و در قسمت اندام جنسی خود می‌باشد. در هر تخمدان تعدادی تخمک وجود دارد که این تعداد با توجه به هر فرد و اطلاعات بدنی وی، متفاوت است. تخمک‌هایی که در تخمدان قرار دارند، دارای اندازه‌ای بسیار کوچک هستند. این تخمک‌های کوچک، توسط سلول‌های محافظ در اطراف خود احاطه ‌شده‌اند. وجود هورمون‌های مختلف در بدن زنان، باعث می‌شود تخمک‌های داخل تخمدان به بلوغ برسند. وقتی تخمک‌ها به بلوغ می‌رسند، چرخه قاعدگی یا حالت ماهوار در بدن زن شروع می‌شود.
با به بلوغ رسیدن تخمک‌ها، بدن آماده باروری می‌شود. برای داشتن یک بارداری موفق، تخمک باید توسط یک اسپرم و یا لقاح باردار شود. دو هورمون پروژسترون و استروژن، محیط داخلی رحم را ضخیم‌تر می‌کنند. بنابراین، چرخه قاعدگی مجموعه‌ای از تغییرات و رویدادهای هورمونی است که در بدن زن، برای آمادگی زمان بارداری رخ می‌دهد. چرخه مریض ماهوار از چهار مرحله اصلی تشکیل‌شده‌ است:

1. فاز قاعدگی (Menstruation Phase)
مرحله قاعدگی یا حالت ماهوار که به ‌عنوان پریود نیز شناخته می‌شود، نشانه شروع چرخه قاعدگی است. مشخصه آن ریزش دیواره رحم و در نتیجه خونریزی واژینال است. مرحله فاز قاعدگی معمولاً بین سه تا هفت روز طول می‌کشد.
زمانی‌ که تخمک از چرخه عادت ماهوار قبلی بارور نشده باشد، این مرحله شروع می‌شود. به دلیل ناموفق بودن باروری، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش پیدا می‌کند. پوشش ضخیم رحم به‌ صورت پریود از واژن می‌ریزد.

2. مرحله فاز فولیکولی یا فولیکولار در عادت ماهوار
فاز فولیکولی بعد از قاعدگی آغاز شده و تا زمان تخمک گذاری ادامه پیدا می‌کند. غده هیپوفیز با تولید هورمون تحریک‌ کننده فولیکول (FSH) ، باعث می‌شود که رشد فولیکول‌ها در تخمدان‌ها تحریک شود. فولیکولوژنز، فرآیند رشد فولیکول‌های تخمدانی است که معمولا از 11 تا 27 روز طول می‌کشد.

3. فاز تخمک گذاری (Ovulation Phase)
فاز تخمک ‌گذاری در اواسط چرخه عادت ماهوار اتفاق می‌افتد. معمولاً در روز 14 در یک چرخه 28 روزه می‌باشد. در طی مدت تخمک‌گذاری، تخمک بالغ شده از تخمدان آزاد می‌شود. تخمکی که آزاد ‌شده است به سمت لوله فالوپ حرکت و برای لقاح توسط اسپرم آماده می‌شود. فاز تخمک‌ گذاری، بارورترین مرحله در چرخه قاعدگی و پریود است.

4. فاز لوتئال (Luteal Phase)
پس از تخمک‌ گذاری، فاز لوتئال شروع می‌شود. فولیکول پاره شده در تخمدان به ساختاری به نام جسم زرد تبدیل می‌شود که پروژسترون تولید می‌کند. جسم زرد، رحم را برای بارداری احتمالی آماده می‌کند. حال اگر لقاح صورت نگیرد، جسم زرد تجزیه خواهد شد. با تجزیه جسم زرد، سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابد و چرخه قاعدگی دوباره شروع می‌شود.

منارک، شروع اولین عادت ماهوار یا پریود چگونه است؟

ما در قسمت قبل شما عزیزان را با 4 مرحله اصلی از چرخه عادت ماهوار آشنا کردیم. لازم است همه بانوان درباره این اتفاق مهم در بدن خویش، اطلاعات و آگاهی‌های لازم را داشته باشند. چرا که کسب هر نوع آگاهی در این زمینه باعث می‌شود راحت‌تر وارد این دوران شده و آن را سپری کنید و اما در این قسمت، می‌خواهیم در مورد منارک با شما صحبت کنیم.
منارک اصطلاحی است که برای توصیف اولین پریود در زندگی یک دختر به ‌کار می‌رود. شروع عادت ماهوار ممکن است با دل‌ درد، ضعف، خستگی و … همراه باشد. منارک، یک نقطه عطف مهم است که نشان ‌دهنده آغاز سال‌های باروری یک دختر به شمار می‌رود. میانگین سن قاعدگی بین 12 تا 13 سال است، اما می‌تواند به ‌طور گسترده‌ای از 9 تا 16 سال متغیر باشد. شروع قاعدگی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، تغذیه، سلامت کلی و عوامل محیطی است. به‌ طورکلی دختران در دوران بلوغ، تغییرات فیزیکی دیگری مانند رشد سینه و رشد موهای ناحیه تناسلی را قبل از قاعدگی تجربه می‌کنند.

 

سیکل و چرخه عادت ماهوار چگونه محاسبه می‌شود؟

چرخه‌های قاعدگی طبیعی می‌توانند از نظر طول متفاوت باشند، اما به ‌طور متوسط سیکل حدود 28 تا 35 روز طول می‌کشد. توجه به این نکته مهم است که چرخه هر زن منحصر به ‌فرد است و تغییرات آن طبیعی است. در اینجا به برخی از ویژگی‌های کلیدی حالت ماهوار زنان می‌پردازیم:

طول زمان مریض ماهوار: به طور معمول 3 تا 7 روز طول می‌کشد.
استفاده از محصولات بهداشتی در عادت ماهوار: سه تا شش پد یا تامپون در روز.
فاصله دو چرخه ماهانگی: می‌تواند از 21 تا 35 روز متغیر باشد که تغییرات آن طبیعی است.
جریان خونریزی واژینال: نه بیش‌ از حد سنگین و نه بسیار سبک باشد.
علائم پیش از حالت ماهوار: تغییرات خفیف خلق‌وخو، حساس شدن سینه‌ها و نفخ ممکن است رخ دهد.

برای بانوان و دختران ضروری است که در مورد عادت ماهوار، اطلاعات کافی داشته باشند. با نزدیکان خود درباره پریود صحبت کنید و از تجربه‌های دوستانتان اطلاعات جدید کسب کنید. پیشنهاد من این است که هر سیکل عادت ماهیانه خود را یادداشت کنید. در ‌صورتی ‌که در پریودتان بی‌نظمی رخ داد، می‌توانید با سیکل‌هایی که یادداشت کرده‌اید، به متخصص زنان مراجعه و مشکلات خود را درمان کنید.

 

اختلالات عادت ماهوار

تغییرات در چرخه‌های قاعدگی طبیعی است، اما در مواردی باید پیگیری بیشتری برای سلامتی‌تان انجام دهید. در این قسمت به بررسی الگوهای خاصی که ممکن است نشان‌دهنده عادت ماهوار غیر طبیعی باشد، می‌پردازیم. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، نگران نباشید و به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.

در چه مواردی باید نگران سلامتی اختلالات چرخه قاعدگی خود باشیم؟

درد شدید: دردهای قاعدگی ناتوان ‌کننده که در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند.
خونریزی بین پریود: خون‌ریزی واژینال غیرقابل توضیح خارج از چرخه پریود منظم
پریودهای نامنظم: چرخه‌هایی که به طور مداوم کوتاه‌تر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز هستند.
دوره‌های غایب یا غیر مکرر: عدم عادت ماهوار برای سه ماه یا بیشتر، یا داشتن کمتر از نه دوره پریود در سال
خونریزی شدید: خونریزی قاعدگی زیاد یا طولانی‌مدت، که نیاز به تعویض پد یا تامپون هر یک یا دو ساعت دارد.

در صورت تجربه هر یک از این موارد، توصیه می‌شود برای ارزیابی بد‌ن خود و راهنمایی بیشتر با پزشک متخصص مشورت کنید. جای نگرانی نیست؛ زیرا مشکلات عادت ماهوار، عموماً با مصرف قرص و تغییر سبک زندگی، درمان می‌شوند. این مقاله در جهت کمک و اطلاع‌ رسانی به شما عزیزان است و هرگز جای پزشک متخصصان را نمی‌گیرد. برای بهبود وضع سلامتی‌ خود، لازم است مدارک پزشکی خود را نزد پزشک متخصص زنان ببرید و از او مشاوره بگیرید. ما در سایت زنان کلینیک کنارتان هستیم تا در سؤالات و مشکلاتتان، یاری‌رسان شما عزیزان باشیم.

 

در دوران عادت ماهوار از چه وسیله‌هایی استفاده کنیم؟

برای دوره پریودتان باید از پدها و یا وسایل بهداشتی استفاده کنید. مدیریت عادت ماهوار شامل انتخاب محصولات مناسب قاعدگی و رعایت بهداشت خوب است. شما می‌توانید از گزینه‌های مختلفی استفاده کنید و ما در ادامه به بررسی وسیله‌هایی که برای گذر از دوران قاعدگی مناسب است می‌پردازیم:

نوارهای بهداشتی: پدهای یک‌بار مصرف ساخته‌شده از مواد جاذب که به لباس زیر می‌چسبند.
تامپون: پنبه یا وسایل مصنوعی یک‌بار مصرف یا قابل ‌استفاده مجدد که برای جذب جریان قاعدگی وارد واژن می‌شوند.
فنجان قاعدگی: لیوان‌های سیلیکونی قابل ‌استفاده مجدد که خون قاعدگی را جمع‌آوری می‌کند و می‌توان آن‌ها را خالی کرد، شست و دوباره استفاده کرد.
لباس ‌زیر پریود: لباس ‌زیر جاذب طراحی‌ شده برای جایگزینی یا مکمل سایر محصولات قاعدگی.

مهم است که محصولاتی را انتخاب کنید که راحت و متناسب با ترجیحات فردی شما باشند. تعویض منظم محصولات عادت ماهوار برای حفظ بهداشت و جلوگیری از عفونت‌ ضروری است. رعایت بهداشت، مانند شستن دست‌ها قبل و بعد از تعویض محصولات، نیز بسیار مهم است.

 

نگرانی‌ها و علائم رایج در عادت ماهوار

وقتی در چرخه قاعدگی به سر می‌بریم، مقداری از قبل حساس‌تر و زود رنج‌تر خواهیم بود. در این دوران، خیلی بیشتر مراقب خودتان باشید و با تغذیه‌های سالم، به بدنتان انرژی و نیرو بفرستید. علائم اولیه در پریود در همه زنان یکسان نیست، اما معمولاً بسیاری از زنان، نگرانی‌ها و علائمی رایج مربوط به پریود را تجربه می‌کنند. این نگرانی‌ها و علائم رایج در عادت ماهیانه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سندرم پیش از عادت ماهوار (PMS)
علائمی مانند نوسانات خلقی، نفخ، حساس ‌شدن سینه‌ها و خستگی که در روزهای منتهی به قاعدگی رخ می‌دهد.

• دیسمنوره یا دُش‌دَشتانی
دردهای قاعدگی دردناک که می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

• خونریزی شدید
خونریزی بیش‌ازحد یا طولانی‌ مدت که ممکن است منجر به کم‌خونی یا اختلال در فعالیت‌های روزانه شود.

• میگرن قاعدگی
سردرد یا میگرن که قبل یا در طول قاعدگی رخ می‌دهد.

• آکنه هورمونی

جوش‌های زیرپوستی و یا آکنه‌های هورمونی، در حوالی زمان قاعدگی، بیشتر می‌شوند.
شما عزیزان می‌توانید با راهبرد‌های مختلف مدیریتی، تا حدودی این علائم را مدیریت و حل کنید. از جمله این موارد شامل استفاده از مسکن‌های بدون نسخه، تکنیک‌های مدیریت استرس، کمپرس آبگرم، تغییر سبک زندگی و… هستند. اگر این علائم به ‌طور قابل ‌توجهی بر زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد، با یک پزشک متخصص مشورت کنید. همچنین، شما می‌توانید نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌های خود را در رابطه با عادت ماهوار با ما در میان بگذارید.

 

در زمان عادت ماهوار چه بخوریم؟

خوردن برخی غذاها در چرخه قاعدگی در زنان، از جمله میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است درد پریود را کاهش دهد. برخی دیگر از غذاها، مانند غذاهای تند و گوشت قرمز، ممکن است علائم و درد عادت ماهوار را شدیدتر کنند.
1. میوه و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات منبع حیاتی مواد مغذی و فیبر در رژیم غذایی هر فرد هستند. میوه و سبزیجات، بهترین مواد خوراکی‌هایی هستند که می‌توانید از آن‌ها انرژی دریافت کنید. نه تنها در زمان چرخه قاعدگی، بلکه سعی کنید همیشه میوه و سبزیجات نوش‎جان کنید تا بدن شما سالم و جوان بماند. مطالعه‌ای در سال 2018 از دانشجویان دانشگاه اسپانیا نشان داد که رژیم‌های گیاه‌خواری و خوردن میوه‌ها و سبزیجات، با کاهش درد عادت ماهوار مطابقت دارد.

2. آب
نوشیدن آب کافی برای سلامتی ضروری است. در دوران عادت ماهوار، آب می‌تواند احتمال سردرد ناشی از کم‌آبی بدن را کاهش دهد. در دوران پریود، بهتر است روزانه 8 لیوان آب بنوشید.

3. ماهی و غذای دریایی
ماهی سالمون، ماهی تن، ساردین و صدف، منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3 هستند. غذاهایی که دارای امگا 3 هستند، به شما کمک می‌کند که التهاب از بدنتان خارج شود.
سایر غذاهای حاوی امگا 3 عبارتند از:

گردو
دانه‌های چیا
روغن جلبک
روغن سویا و کانولا
بذر کتان و روغن بذر کتان
غذاهای غنی‌شده، از جمله برخی از ماست‌ها، آب‌میوه‌ها و شیر‌های گیاهی

4. شکلات تلخ
شکلات تلخ هم خوشمزه و هم منبع خوبی از آهن و منیزیم است. عادت ماهوار، باعث پایین آمدن سطح آهن می‌شود. با خوردن شکلات تلخ، می‌توانید کم‌خونی ناشی از عادت ماهیانه را جبران کنید. یک اونس (28 گرم) شکلات تلخ حاوی 3.4 میلی‌گرم منبع مطمئن آهن است. این حدود 19 درصد از مصرف توصیه‌ شده برای زنان بالغ را تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، شکلات تلخ باعث افزایش منیزیم می‌شود. بر اساس یک مطالعه در سال 2015، افراد مبتلا به کمبود منیزیم، علائم PMS شدیدتری را تجربه می‌کنند.

5. عدس و لوبیا
عدس و لوبیا منابع دیگری از آهن هستند که پروتئین بالایی دارند. خوردن پروتئین کافی برای سلامتی ضروری است. در طول عادت ماهوار، عدس و لوبیا را بپزید و نوش‌جان کنید. حبوبات همچنین حاوی مواد معدنی ضروری روی هستند. مطالعه ای در سال 2007 نشان داد که روی می‌تواند گرفتگی‌ها و دردهای ناشی از پریود را کاهش دهد.

 

عادت ماهوار و سلامت باروری

درک عادت ماهوار برای حفظ سلامت باروری بسیار مهم است. چرخه‌های قاعدگی منظم نشان می‌دهد که دستگاه تناسلی به‌درستی کار می‌کند. تغییرات و یا بی‌نظمی در الگوهای حالت ماهوار در زنان گاهی اوقات می‌تواند نشانه اولیه مشکلات زمینه‌ای سلامت باروری باشد. این مشکلات مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، اندومتریوز یا عدم تعادل هورمونی می‌باشد.
ردیابی چرخه‌های قاعدگی با استفاده از تقویم یا برنامه‌های گوشی‌های هوشمند می‌تواند در شناسایی هرگونه تغییر یا بی‌نظمی در پریودتان مفید باشد. همچنین شرکت در معاینات منظم زنان، به‌ویژه برای افراد فعال جنسی، برای نظارت بر سلامت باروری و رفع هرگونه نگرانی مهم است.
حالت ماهوار در زنان می‌تواند بر سلامت روان فرد تأثیر بگذارد. اولویت دادن به خود مراقبتی در دوران عادت ماهوار و تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس بسیار مهم است. درگیر شدن با ورزش منظم، حفظ یک رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و جستجوی حمایت عاطفی می‌تواند به کاهش تغییرات خلقی مرتبط با مریضی ماهوار کمک کند.

سخن پایانی

پریود در زبان زیبا و شیرین فارسی به نام عادت ماهیانه یا ماهانگی و در گویش دل‌انگیز افغانی، عادت ماهوار شناخته می‌شود. درک چرخه پریود در دختران و زنان، برای حفظ سلامت باروری و رفاه آنان، بسیار ضروری است. همه افراد در جامعه باید در مورد پریود، اطلاعات و آگاهی لازم را داشته باشند. با آموزش‌های درست در مورد الگوهای طبیعی عادت ماهوار و شناسایی نگرانی‌های بالقوه، بانوان می‌توانند دوران ماهوار را با اعتماد ‌به ‌نفس سپری کنند. حتماً در دوران حالت ماهوار در زنان می‌بایست راهنمایی‌های مناسب برای مراقبت‌های بهداشتی را داشته باشید.
سعی کنید در دوران قاعدگی خود، آرامش و خونسردی بیشتری داشته باشید و کمی زمان استراحت خود را افزایش دهید. همچنین، ردیابی منظم چرخه پریودی و رعایت بهداشت قاعدگی از اجزای کلیدی مدیریت مؤثر دوران پریود هستند. به یاد داشته باشید، چرخه قاعدگی یک فرآیند طبیعی است و با دانش و حمایت می‌توان آن را به‌عنوان بخشی عادی از زندگی پذیرفت.