خونریزی ماهانه یا پریود در زنان با نام‌های قاعدگی و عادت ماهیانه نیز شناخته می‌شود و قسمتی مهم پریود از دوره‌ی طبیعی تغییرات هورمونی در زنان به شمار می‌آید. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که به دلیل عدم بارداری، پوشش داخلی رحم به نام آندومتر تخریب‌ شده و از طریق واژن همراه با خونریزی و علائمی مانند درد و اسپاسم،گرفتگی و انقباض عضلانی خارج می‌شود تا بدن بتواند خود را برای بارداری احتمالی در چرخه بعدی آماده کند. در ادامه با ما همراه باشید تا هر آنچه لازم است در مورد پریود بدانید را برایتان توضیح دهیم.

پريود چيست؟

برای آنکه به تفضیل شرح دهیم پریود چیست باید بگوییم همان‌طورکه در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم، پریود بخشی از چرخه قاعدگی در دختران بالغ و خانم‌هاست که حتی می‌تواند نشانه‌ای از سلامت باروری زنان باشد. شرایط پریود در افراد مختلف به دلیل تفاوت در شرایط روحی و جسمی و وابستگی مستقیم این موضوع با وضعیت تعادل هورمونی یا می‌تواند کاملاً متفاوت باشد. پوشش داخلی رحم به نام آندومتر که در صورت عدم بارداری و عدم نیاز وجود پوشش برای کاشت و رشد جنین در طول پریود تخریب و خارج می‌شود، از خون، بافت‌های جداشده از دیواره رحم تشکیل شده است.

درواقع بعد از تخمک‌گذاری تخمک زن بعد از رها شدن تا حدود ۲۴ ساعت آمادگی کامل برای بارور شدن دارد و اگر در این زمان با یک اسپرم سالم و مناسب روبرو نشود، لقاح انجام‌ نشده و درنتیجه باروری صورت نمی‌گیرد. در این شرایط هورمون‌ها به بدن فرد خواهند گفت که این پوشش باید از بین برود تا بدن فرد برای بارداری احتمالی بعدی آمادگی لازم را داشته باشد.

در چه سنی پريود ميشويم و چه سنی متوقف می شود؟

با توجه به اینکه آندومتر به دلیل آماده شدن رحم جهت باروری ایجاد می‌شود، در طول سنین باروری پریود اتفاق می‌افتد و هر بار که فرد موفق به بارداری نشود، این پوشش باید خارج شود. شروع پریود از سنین بلوغ دختران یعنی حداقل بعد از پایان ۸ سالگی و حداکثر ۱۵ سالگی است که بهترین حالت آن از ۱۲ تا ۱۵ سالگی است. اگر دختری بعد از ۱۵ سالگی یعنی شروع ۱۶ سالگی هنوز اولین پریود خود را تجربه نکرده باشد، حتماً باید در اسرع وقت به یک متخصص زنان خوب مراجعه کند تا علت آن بررسی و درمان لازم انجام شود.

با توجه به هدف از پریود شدن، این پدیده تا پایان سال‌های باروری که در زنان مختلف متفاوت بوده و از ۴۵ تا ۵۵ سال متغیر است، ادامه دارد. در این شرایط گفته می‌شود فرد وارد دوران یائسگی شده است و دیگر توانایی بارداری را نخواهد داشت.

 

علائم پريود چيست؟

اگر قرار است اولین پریود خود را تجربه کنید، ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که علائم آن چیست و باید انتظار چه مواردی را داشته باشید؟ علائم پریود بسته به‌شدت آن و شرایط جسمی و روحی افراد و همچنین سبک زندگی، می‌تواند در هرکدام از شما کاملاً متفاوت باشد. گاهی این علائم خفیف هستند و از سه الی چهار روز قبل از پریود یا کمتر شروع می‌شوند و گاهی شدید هستند و ممکن است از دو هفته قبل از شروع پریود تجربه شوند که در این صورت گفته می‌شود فرد دچار سندرم پیش از قاعدگی یا (PMS) می‌باشد. شایع‌ترین علائم پریودی عبارت‌اند از:

• کمر درد
• درد و گرفتگی در زیر شکم
• خستگی
• آکنه و جوش به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش چربی تولید شده توسط غدد سباسه پوست
• سردرد
• نفخ
• نوسانات خلقی
• بی‌خوابی
• تورم و حساسیت در سینه‌ها که می‌تواند با درد همراه باشد.

این علائم می‌توانند در هر ماه تکرار شوند و به همین دلیل قابل پیش‌بینی و کنترل هستند و شما می‌توانید قبل از بروز یا شدید شدنشان اقدامات مدیریتی انجام دهید.
همچنین این علائم می‌توانند تا حدودی نشانه سلامت شما باشند؛ زیرا اگر بیش‌ازحد باشند و زندگی شما را مختل کنند یا از حد توان شما خارج باشند، می‌توانند نشانه بیماری‌هایی جدی باشند که باید توسط متخصص زنان موردبررسی قرار بگیرد.

 

اقدامات مديريتی جهت کاهش علائم پريود چيست؟

برخی از بهترین مواردی که رعایت آن‌ها می‌توانند تا حد زیادی به شما کمک کرده و علائم پریود را برایتان کاهش دهند تا یک پریود بهتر داشته باشید، عبارت‌اند از:

• پیروی از یک رژیم غذایی مقوی و سرشار از پروتئین، ویتامین و مواد معدنی
• اجتناب از مصرف غذاهای چرب، شکر، نمک، الکل و کافئین
• ورزش منظم (البته منظور ورزش‌هایی سبک مانند رقص، پیاده‌روی، ایروبیک و … است و افراد ورزشکار حرفه‌ای ممکن است دچار از دست دادن دوره‌های پریودی خود یا آمنوره شوند که باید به متخصص مراجعه کنند.)
• استفاده از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن
• استفاده از روش‌های کنترل بارداری هورمونی
  

از ميان کاپ قاعدگی ، پد بهداشتی يا تامپون کداميک مفيدتر است؟

با توجه به اینکه شما کنترلی روی خروج خون از واژن در طول پریودی ندارید، باید از وسایل بهداشتی جهت جلوگیری از آلوده شدن سطوح و لباس‌های خود استفاده کنید. به‌علاوه این مسئله‌ از نظر روانی نیز بار مثبتی ندارد و باعث اختلال در فعالیت روزانه شما می‌شود. پس باید به طریقی آن را کنترل نمود. هرکدام از این وسیله‌ها می‌توانند به‌خوبی خون خارج ‌شده را در طول پریودی جذب کنند و اینکه کدام یک از آن‌ها برای شما بهتر است، به‌راحتی خودتان بستگی دارد. بااین‌حال اگر نسبت به آن‌ها اطلاعات بیشتری داشته باشید، قطعاً انتخاب بهتری هم خواهید داشت. به همین دلیل هرکدام را در ادامه توضیح خواهیم داد:

پدهای بهداشتی

پدها به این صورت هستند که به‌صورت خارجی استفاده می‌شوند و چسبی دارند که می‌توانید به‌خوبی آن را روی لباس‌زیر خود فیکس کنید؛ اما هر ۲ تا ۴ ساعت یک‌بار باید تعویض شود و تعویض دیرهنگام می‌تواند منجر به عفونت گردد. این پدها یک‌بارمصرف هستند و به‌راحتی می‌توانید بعد از استفاده هرکدام آن‌ها را دور بریزید. معمولاً برای افراد در پریودهای سال‌های اول بهترین وسیله پدها هستند و نیاز به جایگذاری در واژن ندارند.

تامپون‌ها

تامپون‌ها مانند پنبه‌ای بسیار فشرده هستند که برای جذب خون پریود باید در واژن قرار بگیرند و خوبی این وسیله این است که خون قبل از خروج جذب آن شده و بخصوص برای استفاده در هنگام کار یا داشتن مهمانی‌های مختلف بسیار مفید است. تامپون‌ها معمولاً با یک اپلیکاتور مخصوص عرضه می‌شوند تا قرار دادن آن آسان و سریع انجام شود و دارای رشته‌ای هستند که خارج کردن آن را آسان می‌کند. از طرفی جذب بالایی دارند و می‌توانید هر ۸ ساعت یک‌بار آن را تعویض کنید.

به همین دلیل بسیاری از خانم‌ها استفاده از تامپون‌ها را ترجیح می‌دهند. این وسیله معمولاً وقتی به‌درستی در بدن قرار داده شود، احساس نخواهد شد و به زنان اجازه می‌دهد تا در فعالیت‌های وسیع‌تری نسبت به پد، ازجمله شنا و سایر ورزش‌های فعال نیز در طول پریودی شرکت کنند. تعویض تامپون هر ۴ تا ۸ ساعت بسیار مهم است تا از تجمع باکتری جلوگیری شود؛ زیرا این تجمع باکتری می‌تواند منجر به بیماری بسیار نادری به نام سندرم شوک سمی (TSS) شود.

فنجان قاعدگی (کاپ قاعدگی)

فنجان قاعدگی شبیه زنگوله‌ای کوچک و معکوس است که مشابه تامپون‌ها در داخل واژن قرار داده می‌شود. در این وسیله دیگر خون جذب نمی‌شود، بلکه فنجان‌های قاعدگی از سیلیکون انعطاف‌پذیر درجه پزشکی ساخته می‌شوند و خون داخل واژن را در خود جمع می‌کنند. شما می‌توانید آن را حتی تا ۱۲ ساعت در واژن خود نگه دارید و سپس آن را تخلیه کرده، شسته و مجدداً در واژن قرار دهید.

این وسیله ازنظر اقتصادی و سازگاری با محیط‌زیست بسیار عالیست؛ زیرا نیازی به دور انداختن آن نیست و تا زمانی که بافت سیلیکونی آن تخریب نشود، می‌توانید استفاده نمایید. به‌علاوه در واژن قرار می‌گیرد و راحتی بیشتری ایجاد می‌کند. به همین دلیل بسیاری از بانوان استفاده از آن را ترجیح می‌دهند. از طرفی خطر ابتلا به سندرم شوک سمی نیز در این وسیله وجود ندارد.

 

علت تاخير در پريود چيست و مشکلات پريود

در خصوص علت تاخیر در پریود چیست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آمنوره

یکی از اختلالات قاعدگی در زنان می‌باشد که به معنی عدم خونریزی در دوران پریودی خانم‌های در سن باروری است. آمنوره به دودسته تقسیم می‌شود:

• آمنوره اولیه (یعنی عدم خون‌ریزی قاعدگی به هنگام بلوغ)
• آمنوره ثانویه (یعنی توقف قاعدگی در زنان با بلوغ طبیعی)

هایپرمنوره

خونریزی شدید در پریودی، یکی از انواع اختلالات پریودی می‌باشد که در طی آن دوره‌ خونریزی عادت ماهانه (بیش از ۷ روز) و یا از دست دادن شدید حجم خون‌ریزی بیش‌ازحد نرمال صورت می‌گیرد و به آن هایپرمنوره می‌گویند.

دیس‌منوره

دیس‌منوره به دردهای مربوط به پریودی ( تیر کشیدن یا دردهای آزاردهنده و شدید در ناحیه زیر شکم) می‌گویند که از متداول‌ترین اختلالات مربوط به قاعدگی است. دیس‌منوره دو نوع دارد که شامل درد دیس‌منورۀ اولیه است که معمولاً هم‌زمان با شروع عادت ماهیانه، آغاز می‌شود و دیس‌منوره ثانویه که به دنبال اختلالی در سیستم تولیدمثل ایجاد می‌شود.

الیگومنوره

الیگومنوره یک اختلال پریودی می‌باشد که سبب می‌شود تا زنان در طول دوره‌ی قاعدگی خونریزی سبک، کم تکرار یا غیرطبیعی داشته باشند و فاصله بین دو سیکل قاعدگی بیشتر از ۳۵ روز طول بکشد یا فرد در یک سال کمتر از نه دوره پریود شود.

منوراژی

به خونریزی شدید و طولانی در دوران پریودی منوراژی گفته می‌شود که افراد مبتلا به منوراژی نمی‌توانند به کارهای روزانه خود بپردازند زیرا این افراد خون زیادی را از دست می‌دهند.

زمان مراجعه به متخصص زنان

به‌طورکلی توصیه می‌شود در سنین باروری حتماً معاینات دوره‌ای را به‌صورت منظم نزد یک متخصص زنان خوب و قابل‌اعتماد انجام دهید. پدیده پریود می‌تواند با نوسانات مختلفی روبرو شود که ازجمله می‌توان به مواردی مانند آمنوره یا تأخیر در پریود، هایپر منوره (خونریزی شدید پریود)، دیس منوره (پریود بیش‌ازحد دردناک)، الیگو منوره (اختلالات پریودی) و منوراژی (ازدیاد خونریزی پریودی) اشاره کرد.

هرکدام از این‌ها در کنار اینکه می‌توانند طبیعی باشند ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی مانند وجود انواع کیست‌های تخمدان و رحم، آندرومیزو، سرطان و … باشند. به همین دلیل درصورتی‌که هر نوع اختلال در علائم پریودی خود را تا سه چرخه متوالی تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود و بهتر است برای اطمینان بیشتر به معاینات دوره‌ای منظم پایبند باشید.

سخن آخر

پریود یک پدیده کاملاً طبیعی و نشانه سلامت باروری زنان است. پس هرچند با علائم ناخوشایندی مانند درد کمر، شکم، سر، حالت تهوع، اسپاسم‌های عضلانی، نوسانات خلقی و … همراه است، اما وجود آن برای سلامت باروری لازم است و هر بار که این اتفاق می‌افتد به شما این پیام را می‌دهد که توانایی مادر شدن را دارید. پس اگر دیدگاه مناسبی نسبت به آن داشته باشید بهتر می‌توانید این مسئله را بپذیرید و با روش‌های مدیریتی نیز می‌توانید تا حد زیادی علائم پریود را کاهش دهید؛ اما دقت کنید که اگر علائم بیش‌ازحد تحمل شما بودند، می‌توانند نشانه یک مسئله جدی باشند و حتماً باید برای جلوگیری از عوارضی مانند ناباروری در اسرع وقت به متخصص زنان مراجعه کنید.

تأکید می‌کنیم که منظم بودن خونریزی ماهانه یکی از معیارهای سلامت زنان می‌باشد و اینکه هر اختلالی در پریود می‌تواند هشداردهنده یک مشکل داخلی در بدن باشد. پس بایستی زنان حتماً این مشکلات را بدانند و در اولین مواجهه با این مشکل با پزشک خود مشورت کنند و در صورت تکرار حتماً به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند، چراکه تأخیر در تشخیص و درمان مشکلات پریود می‌تواند خانم‌ها را با مشکلات جدی‌تر در باروری مواجه بکند.