از عارضه‌های شایع زنان، ایجاد کیست تخمدان است که احتمالاً در هر سنی در دختران و بانوان رخ دهد. اندازه آنها نیز متفاوت است و کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری از انواع شایعی است که بعد از تشخیص، با روش‌های مختلفی قابل‌درمان می‌باشد. برخی انواع کیست تخمدان چنان بزرگ هستند که تنها روش درمان آن‌ها جراحی می‌باشد، در صورتی که کیست تخمدان بدخیم باشد می‌تواند در مراحل پیشرفته عامل ایجاد کننده سرطان دهانه رحم باشد.

 

کيست چيست و چگونه به وجود می آيد؟

در پاسخ به این پرسش که کیست چیست و چگونه به وجود می آید باید بگوییم کیست‌های تخمدان کیسه‌هایی حبابی شکل هستند که از موادی مایع یا نیمه جامد پر شده‌اند. این کیست‌ها انواع متعددی دارند، اما اغلب آن‌ها از توده‌های خوش‌خیم محسوب می‌شوند و قابل‌درمان هستند. متأسفانه علائم کیست تخمدان در تمام کیست‌ها قابل مشاهده نیست و ممکن است در سایر معاینات مانند معاینات غربالگری یا معاینات بارداری تشخیص داده شوند؛ اما برخی از آن‌ها نیز خود را با نشانه‌های مختلف مانند احساس ضعف، درد در ناحیه پایین شکم و لگن، گرفتگی و … نشان دهند.

لازم به ذکر است با اینکه اکثر کیست‌های تخمدان خوش خیم هستند ولی در مواردی ممکن است برخی از کیست‌ها مشخصات و شواهدی از بدخیم بودن را داشته باشند و در صورت عدم رسیدگی به تومورها و سرطان‌های بدخیم تخمدان منجر شوند که متاسفانه در فازهای انتهایی آن هیچ درمانی برایشان وجود ندارد. بنابراین فقط مراجعه به یک متخصص زنان باتجربه و دانش کافی است که می‌تواند شما را از عوارض جدی مربوط به مشکلات سرطان یا نازایی و باروری نجات دهد. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد کیست تخمدان و اندازه‌های کیست‌های تخمدان احتمالی به شما بدهیم.

 

آيا اندازه کيست تخمدان ۳۰ ميلی متری طبيعی است؟

حال که می دانیم کیست چیست و چگونه به وجود می آید، لازم است در مورد طبیعی بودن سایز کیست صحبت کنیم. همان‌طورکه در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم، کیست‌های تخمدان کیسه‌هایی پر از مایع هستند که می‌توانند در داخل تخمدان‌های شما یا روی تخمدان ایجاد شوند. بیشتر کیست‌های تخمدان سرطانی نیستند و معمولاً در اثر تغییرات هورمونی، سیکل قاعدگی، بارداری یا شرایطی مانند اندومتریوز ایجاد می‌شوند.

رایج‌ترین نوع کیست تخمدان به‌عنوان کیست عملکردی یا کیست تخمک‌گذاری شناخته می‌شود و کاملاً طبیعی است؛ زیرا هر ماه در زمان تخمک‌گذاری این کیست ممکن است در صورت بزرگ شدن فولیکول آزادکننده تخمک قابل باروری و حل نشدن آن ایجاد شود. آن‌ها معمولاً مضر نیستند، علائمی ایجاد نمی‌کنند و اکثراً طی چند هفته یا چند ماه خودبه‌خود از بین می‌روند.

اما کیست‌های عملکردی تنها کیست‌های تخمدان نیستند و کیست‌های تخمدان انواع شایع دیگری نیز دارد که می‌تواند خطراتی را برای شما ایجاد کند و هرچه زودتر تشخیص داده شوند، بهتر قابل‌درمان هستند. به همین دلیل متخصصان زنان همیشه توصیه می‌کنند که معاینات منظم دوره‌ای را نزد یک متخصص زنان خوب انجام دهید تا در صورت بروز مشکلاتی مانند کیست، زودتر به آن پی برده شود و قبل از ایجاد خطراتی مانند پیچ‌خوردگی تخمدان، درمان صورت گیرد.

کیست‌ها اندازه‌های مختلفی دارند و کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری یکی از انواع آن می‌باشد. اندازه کیست تخمدان بسته به نوع کیست، می‌تواند متفاوت باشد. اندازه کیست تخمدان درواقع یکی از چندین عاملی است که می‌تواند به تعیین اینکه آیا کیست نیاز به جراحی دارد یا خیر کمک کند. به‌طورکلی، جراحی برای کیست‌های تخمدان توصیه نمی‌شود، مگر اینکه اندازه آن‌ها بزرگ‌تر از ۵۰ تا ۶۰ میلی‌متر (حدود ۲ تا ۲٫۴ اینچ) باشد.

بنابراین کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری درصورتی‌که رشد نکند، خطرناک نیست و ممکن است بتوان آن را با دارو درمان کرد؛ اما درصورتی‌که دائم رشد کند و بزرگ‌تر شود یا متخصص زنان به سرطانی بودن آن مشکوک شود، نیاز به غربالگری‌های بیشتر و درمان‌های تهاجمی‌تری وجود دارد. بااین‌حال، دستورالعمل درمان کیست‌ها می‌تواند متفاوت باشد. مثلا کیست معمولی تا زمانی که اندازه‌اش به ۱۰ سانتی‌متر (۴ اینچ) برسد، نادیده گرفته شود، اما کیست‌های سرطانی به دلیل خطرناکی و امکان پخش در کل بدن احتمالاً حتی اگر در حد یک کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری باشند نیز باید با جراحی برداشته شوند.

در ادامه هر نوع کیست تخمدان را با جزئیات بیشتر به همراه اندازه معمول هر کدام بررسی می‌کنیم.

انواع کيست تخمدان به همراه اندازه‌های معمول آن‌ها

کیست‌های مختلفی که ممکن است در هر سنی در ناحیه تخمدان برای شما ایجاد بشوند، عبارت‌اند از:

کیست‌های عملکردی

این نوع کیست‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که چرخه قاعدگی از الگوی طبیعی خود پیروی می‌کند. بااین‌حال، در برخی سیکل‌ها، کیست ممکن است، کوچک نشود و به رشد خود ادامه دهد. انواع کیست تخمدان عملکردی وجود دارد که شامل موارد زیر است:

کیست فولیکولی

کیست‌های فولیکولی در شرایطی تشکیل می‌شوند که یک فولیکول، یعنی کیسه کوچکی که تخمک را ذخیره می‌کند و استروژن تولید می‌کند، تخمک را در طول تخمک‌گذاری آزاد نمی‌کند. در عوض، فولیکول به رشد خود ادامه می‌دهد و کیست فولیکولی را تولید می‌کند.

کیست جسم زرد

کیست‌های جسم زرد زمانی می‌توانند تشکیل شوند که کیسه فولیکول باز شده و تخمک را آزاد می‌کند، اما بعد از تخمک‌گذاری کوچک نمی‌شود. در عوض، کیسه بسته می‌شود و شروع به پر شدن از مایع می‌کند که منجر به کیست جسم زرد می‌شود. اندازه اکثر کیست‌های عملکردی ۲ تا ۵ سانتی‌متر (حدود ۳/۴ اینچ تا ۲ اینچ) است؛ بنابراین یکی از انواع کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری می‌تواند در این دسته قرار بگیرد. تخمک‌گذاری وقتی انجام می‌شود که اندازه این کیست‌ها تقریبا به ۲ تا ۳ سانتی‌متر برسد. بااین‌حال، برخی از این کیست‌ها ممکن است به اندازه‌های ۸ تا ۱۲ سانتی‌متر (حدود ۳ تا ۵ اینچ) نیز برسند.

کیست‌های درموئید

نام دیگر کیست‌های درموئید، تراتوم است. این نوع از کیست‌های تخمدان ممکن است حاوی انواع مختلفی از بافت مانند پوست، مو و چربی باشند. کیست‌های درموئید معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کنند و تنها ممکن است در حین انجام معاینات لگنی برای غربالگری سالیانه یا سایر معاینات مورد نیاز برای بیماری‌های دیگر تشخیص داده شوند، اگرچه ممکن است در صورت بزرگ شدن، علائم کیست تخمدان و عوارضی نیز ایجاد کنند.

این کیست‌ها درواقع به‌نوعی تومور تخمدان محسوب می‌شوند. کیست‌های درموئید تقریباً همیشه خوش‌خیم هستند و اغلب از بدو تولد وجود دارند؛ اما ممکن است در طول سال‌های باروری زنان رشد کنند. این کیست‌ها اغلب به کندی رشد می‌کنند و سرعت رشد آن‌ها در حد ۸/۱ میلی‌متر در سال است؛ بنابراین در کل می‌توان گفت کیست‌های درموئید پتانسیل بزرگ شدن را دارند و ممکن است برخی از انواع کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری جزء این نوع از کیست‌ها باشند.

همچنین مطالعات موردی نشان می‌دهند که برخی از کیست‌های درموئید می‌توانند با سرعت بیشتری مثلاً بین ۸ تا ۲۵ میلی‌متر در سال رشد کنند. در این صورت متخصص احتمالاً روش‌های کم تهاجمی یا جراحی باز را برای تخلیه آن تجویز می‌کند. در برخی شرایطِ نادر امکان ایجاد کیست‌های غول‌پیکر درموئید با قطر بیش از ۱۵ سانتی‌متر (حدود ۶ اینچ) نیز وجود دارد.

سیستادنوما

سیستادنوما نیز از تومورهای خوش‌خیمی است که ممکن است در سطح تخمدان شما ایجاد شود. وقتی با انجام سونوگرافی، این نوع از کیست‌های تخمدان تشخیص داده می‌شوند، سیستادنوما اغلب شبیه یک کیست عملکردی به نظر می‌رسد. اما درحالی‌که کیست‌های عملکردی معمولاً پس از چندین دوره قاعدگی از بین می‌روند، سیستادنوما همچنان بزرگ‌تر می‌شود؛ بنابراین بسیار مهم است که متخصص زنان شما از قدرت تشخیصی بالایی برخوردار باشد تا بتواند حتی با وجود شباهت‌های احتمالی، نوع کیست را درست تشخیص داده و درمان صحیحی را برای آن انتخاب کند.

سیستادنوما نیز می‌تواند رشد کند و به یک کیست خیلی بزرگ و مشکل‌ساز تبدیل شود؛ اما بسیاری از آن‌ها نیز کوچک هستند و اندازه‌ای بین حدود ۱ تا ۳ سانتی‌متر (تقریباً نیم اینچ تا ۱ اینچ) دارند و کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری می‌تواند یک کیست سیستادنوما باشد. همچنین برخی از انواع این کیست‌ها، می‌توانند تا ۳۰ سانتی‌متر (تقریباً یک فوت) رشد کنند!

اندومتریوما

اندومتریوما به دلیل نوعی بیماری به نام آندومتریوز ایجاد می‌شود. آندومتریوز شرایطی است که در آن سلول‌های پوشش داخلی رحم به جای داخل رحم، در خارج از آن مثلاً روی تخمدان‌ها رشد می‌کنند. این بافت می‌تواند به سطح تخمدان شما بچسبد و یک کیست تشکیل دهد. تخمین زده می‌شود که بین ۱۷ تا ۴۴ درصد زنان مبتلا به اندومتریوز، اندومتریوما دارند.

این کیست‌ها گاهی اوقات کیست‌های شکلاتی نیز نامیده می‌شوند، زیرا بسیاری از آن‌ها حاوی خون غلیظ و تیره‌ای هستند که به آن‌ها رنگ قهوه‌ای مانند می‌دهد و شکلی شبیه به شکلات ایجاد می‌کند. اندومتریوم‌ها معمولاً کوچک هستند، اما مانند سایر کیست‌ها، می‌توانند اندازه‌های مختلفی داشته باشند که در افراد مختلف متفاوت است.

همان‌طورکه دیدید، کیست‌های مختلف می‌توانند اندازه‌های متفاوتی هم داشته باشند و کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری ممکن است جزو هرکدام از این دسته‌ها قرار بگیرد؛ بنابراین بسیار مهم است که برای ارزیابی‌های دوره‌ای و تشخیص و درمان کیست‌های تخمدان، به یک متخصص زنان باتجربه و حاذق در یک مرکز تخصصی زنان مجهز مانند مرکز ما مراجعه کنید تا نوع کیست تخمدان ۳۰ میلی‌متر به درستی تشخیص داده شود و بتوان درمان صحیحی برای آن انجام داد. درمان اشتباه، بخصوص اگر کیست سرطانی ایجاد شده باشد، بسیار خطرناک است و می‌تواند حتی تهدیدکننده زندگی شما باشد.

 

علائم کيست تخمدان ۳۰ ميلی متری چيست؟

کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری از کیست‌های نسبتاً کوچک محسوب می‌شود که از هر نوعی هم باشد، ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند؛ اما درصورتی‌که کیست در حال رشد باشد یا شرایط خاصی وجود داشته باشد، ممکن است علائم کیست تخمدان شامل موارد ذیل باشد:

• درد در یک طرف پایین شکم که ممکن است مبهم یا تیز باشد
• احساس پری یا فشار در شکم
• نفخ یا تورم شکم

سایر علائم کمتر رایج برای برخی از انواع کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• درد هنگام رابطه جنسی
• پریودهایی که بیشتر از حد طبیعی، درد ایجاد می‌کنند
• پریودهای نامنظم یا خونریزی و لکه بینی بین قاعدگی‌ها
• تکرر ادرار یا داشتن این احساس به‌صورت دائمی
• مشکلات تخلیه مثانه یا اجابت مزاج
• مشکل باردار شدن (معمولاً به دلیل وجود کیست اندومتریوم)

عوارض وجود کيست تخمدان ۳۰ ميلی متری

اگر کیست تخمدان از نوع کیست‌های عملکردی خوش‌خیم باشد، معمولاً بدون عارضه است و با یا بدون دارو قابل حل شدن و درمان می‌باشد؛ اما درصورتی‌که کیست شرایطی داشته باشد که دائم بزرگ شود و به موقع درمان نگردد، ممکن است با کوچک‌ترین فشاری مانند رابطه نفوذی عمیق یا انجام برخی فعالیت‌های ورزشی دچار پارگی ناگهانی شود که می‌تواند خونریزی داخلی ایجاد کند و خطرناک است.

همچنین اگر نوع کیست به درستی تشخیص داده نشود و کیست از انواع توده‌های سرطانی باشد، این احتمال وجود دارد که به سایر اندام‌های تناسلی و بخش‌های دیگر بدن انتقال پیدا کند و تهدیدکننده زندگی است. در موارد دیگر، تخمدان می‌تواند در بافت‌های اطراف پیچ خورده، به‌طور بالقوه جریان خون به تخمدان را قطع کند؛ بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم کیست تخمدان زیر حتماً به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشید:

• درد شدید شکم که به‌طور ناگهانی رخ دهد.
• دردی که همراه با تب و استفراغ باشد.
• احساس ضعف
• تنفس سریع و پی‌درپی
  

 

نحوه درمان کيست‌های تخمدان ۳۰ ميلی متری

مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در درمان کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری، تشخیص صحیح نوع آن می‌باشد. به‌طورکلی همه کیست‌های تخمدان نیاز به درمان ندارند و بسیاری از آن‌ها خودبه‌خود از بین می‌روند. به همین دلیل، پزشک ممکن است یک دوره انتظار مراقبه را برای نظارت بر کیست شما توصیه کند تا ببیند آیا بعد از یک یا دو سیکل قاعدگی کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری شما از بین می‌رود یا خیر؟

اگر ناراحتی ناشی از کیست تخمدان را تجربه کنید، پزشک ممکن است داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) را برای کمک به تسکین درد در این زمان پیشنهاد کند. ازجمله این مسکن‌ها عبارت‌اند از:

• استامینوفن (تیلنول)
• ایبوپروفن (موترین، ادویل)
• ناپروکسن (Aleve)

اما گاهی اوقات کیست‌های کوچک نیز در شرایط خاصی قرار می‌گیرند که برای درمان نیاز به جراحی دارند. درمان کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری به روش جراحی در شرایط زیر معمولاً ضروری است:

• کیست دائماً به رشد خود ادامه می‌دهد.
• کیست پس از چندین دوره قاعدگی به‌خودی‌خود از بین نمی‌رود.
• کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری باعث درد حاد می‌شود.
• کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری در نتایج سونوگرافی، غیرطبیعی یا بدخیم (سرطانی) به نظر می‌رسد.

برداشتن کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری با روش جراحی اغلب با استفاده از روش‌های کم تهاجمی مانند لاپاراسکوپی انجام می‌شود. بااین‌حال، زمانی که کیست بسیار بزرگ است یا مشکوک به سرطان است، ممکن است جراحی باز و تهاجمی‌تر لازم باشد. اگر اغلب به کیست‌های عملکردی مبتلا می‌شوید، پزشک ممکن است یک سری داروهای هورمونی ضدبارداری مانند قرص ال دی را برای شما تجویز کند. درحالی‌که این دارو می‌تواند به جلوگیری از تشکیل کیست‌های عملکردی جدید کمک کند، کیست موجود را کوچک نمی‌کند.

 

چه چيزی باعث ايجاد کيست تخمدان ۳۰ ميلی متری می شود؟

معمولاً نمی‌توان علت کیست تخمدان را به‌طور دقیق مشخص کرد. کیست‌های عملکردی به دلیل یک مشکل جزئی که معمولاً شامل تغییرات هورمون‌ها هستند، در چرخه قاعدگی طبیعی شما ایجاد می‌شوند. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز وضعیتی است که باعث ایجاد بسیاری از کیست‌های کوچک و ساده تخمدان می‌شود و معمولاً هر آنچه باعث عدم تعادل هورمونی شود مانند استرس و چاقی، می‌تواند این بیماری را ایجاد یا تشدید کند که بر سلامت باروری نیز تأثیر خواهد گذاشت.

اندومتریوما به دلیل شرایطی به نام آندومتریوز رخ می‌دهد که باعث می‌شود سلول‌های پوشش داخلی رحم در خارج از رحم مثلاً روی تخمدان‌ها رشد کنند. کیست‌های سرطانی نیز زمانی ایجاد می‌شوند که سلول‌های جهش‌یافته تخمدان شروع به رشد و تولیدمثل غیرطبیعی می‌کنند. بنابراین عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد این کیست شوند.

چه کسانی در معرض خطر کيست تخمدان ۳۰ ميلی متری هستند؟

کیست تخمدان در زنان در طول سال‌های باروی بسیار شایع است. کمتر احتمال دارد که بعد از یائسگی دچار کیست شوید؛ اما اگر بعد از یائسگی دچار کیست تخمدان شوید، خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش پیدا می‌کند. به‌طورکلی نیز کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری ممکن است در هر سنی ایجاد شود.

کيست های تخمدان ۳۰ ميلی متری چگونه تشخيص داده می شود؟

اگر کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری با علائمی همراه باشد، باید در اسرع وقت جهت بررسی و تشخیص دقیق به متخصص زنان خود مراجعه کنید. احتمالاً برای تشخیص در این شرایط، به معاینه لگن نیاز خواهید داشت. اگر پزشک شما مشکوک به کیست باشد، تست‌هایی مانند سونوگرافی را برایتان تجویز می‌کند. همچنین ممکن است نیاز باشد آزمایش بارداری انجام دهید، زیرا بارداری می‌تواند علائم مشابهی در شکم ایجاد کند.

بعد از تشخیص نوع کیست، اگر متخصص تشخیص دهد که کیست از نوع کیست‌های کوچک و خوش‌خیم است، ممکن است تنها دارو تجویز کند تا علائم کیست تخمدان مدیریت شوند و منتظر بماند تا ببیند که روند تغییرات کیست به چه صورت است؟ سپس برای درمان نهایی تصمیم خواهد گرفت. ممکن است در برخی شرایط، برای بررسی و تشخیص دقیق‌تر از تست سی‌تی‌اسکن نیز استفاده شود. همچنین ممکن است یک آزمایش خون برای بررسی آنتی‌ژن سرطان ۱۲۵ (CA 125) انجام دهید که پروتئینی است که می‌تواند در زنان مبتلا به سرطان تخمدان بالا باشد و آزمایش خون برای بررسی تعادل هورمونی نیز انجام می‌شود.

سخن آخر

اکثر زنان در دوره‌ای از زندگی خود به یکی از انواع کیست تخمدان در اندازه‌های مختلف مانند کیست‌های تخمدان ۳۰ میلی‌ متری مبتلا می‌شوند. درواقع، تولید کیست‌های عملکردی در تخمدان بخشی طبیعی از یک چرخه قاعدگی برای شما هستند. این کیست‌ها معمولاً هیچ علامتی ندارند و اغلب در عرض چند هفته از بین می‌روند؛ اما برخی دیگر از انواع کیست‌ها به نام کیست‌های پاتولوژیک مانند کیست‌های درموئید، سیستادنوما و اندومتریوما، می‌توانند خطرات بیشتری را برای سلامت جسمی و باروری ایجاد کنند.

اگرچه در بسیاری از موارد کیست‌ها خودبه‌خود یا با دارو از بین می‌روند، اما این کیست‌ها می‌توانند به‌قدری به رشد خود ادامه دهند و بزرگ شوند که برای درمان آن‌ها چاره‌ای جز جراحی وجود نداشته باشد. بسیار مهم است که برای تشخیص و درمان کیست تخمدان به یک متخصص زنان خوب و باتجربه مراجعه کنید که بتواند به‌طور دقیق نوع کیست را تشخیص داده و درمان صحیحی انجام دهد؛ زیرا مراجعه به مراکز تخصصی نامعتبر و پزشکان بی‌تجربه، می‌تواند منجر به تشخیص اشتباه نوع کیست شود و خطرات زیادی را برای شما ایجاد خواهد کرد.

شما می‌توانید جهت ارزیابی‌های کامل برای تشخیص و درمان کیست تخمدان ۳۰ میلی‌ متری به مرکز تخصصی زنان ما مراجعه کنید تا توسط متخصصانی حاذق با سابقه‌ای درخشان و تجهیزات مدرن، درمان شوید. جهت مراجعه به این مرکز می‌توانید از طریق لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه با ما در ارتباط باشید.