تمام زنان و دختران علائمی نامطلوب را قبل و حتی در دوره ی پریود تجربه میکنند. علائم پریودی گاهی  انقدر شدید اند که منجر به مراجعه به پزشک و ایجاد اختلال در عملکرد روزانه میشود. برای گروهی، تحمل علائم پریودی بدون مصرف دارو غیرممکن است، و از آنجایی که این علائم هر ماه تکرار میشوند، برخی به دنبال راه حل هایی برای گذراندن راحت تر این دوره خواهند بود.

تغییرات هورمونی در زنان به صورت دوره ای ماهانه رخ میدهد. اثر تغییر غلظت خونی این هورمون متوجه اکثر اندام های بدن خواهد بود. برای مثال در رحم منجر به ریزش دیواره آن یا افزایش ضخامت آن میشود. در تخمدان منجر به آزادسازی تخمک میشود. در پستان منجر به تغییراتی در بافت غددی میشود و به همین ترتیب تمام بدن را تحت تاثیر قرار میدهد. علائم پریودی، در کنار دردی که برای فرد به وجود می آورد، سایر دستگاه های بدن را نیز شامل میشود. میتوان با راهکارهایی به این علائم تخفیف بخشید که در ادامه برای شما آورده خواهد شد.

 

علائم پریودی چه هستند؟

بسیاری از زنان از چند روز قبل از شروع خونریزی ماهیانه تغییراتی خلقی و فیزیکی را تجربه میکنند. اگر این علائم هر ماه رخ داده و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند، به آنها سندرم قبل از پریود گفته میشود.

شایع ترین علائم پریودی شامل چه مواردی است؟

علائم روحی عبارت اند از: احساس افسردگی، بروز رفتار های خشونت آمیز و تحریک پذیری (به این صورت که فرد به راحتی عصبانی میشود)، گریه کردن (فرد راحت تر از حالت معمول و با کوچکترین محرک به گریه می افتد و اصطلاحا حساس تر از حالت عادی خواهد بود)، اضطراب، گیجی، انزوای اجتماعی (فرد از گروه های اجتماعی مانند دوستان و حتی خانواده فاصله میگیرد)، کاهش قدرت تمرکز، افزایش چرت زدن در طول روز، بی خوابی، تغییر در تمایلات جنسی. تمام علائمی که ذکر شد در یک فرد به وجود نخواهد آمد. به این صورت که ممکن است تعداد کمی از موارد ذکر شده وجود داشته باشد. علائم فیزیکی یا جسمی شامل موارد زیر اند:

• تغییر اشتها (بسیاری از زنان در این دوره پرخوری میکنند)
• درد در پستان
• نفخ و افزایش وزن (افزایش وزن میتواند به علت پرخوری یا به علت ورمی باشد که در بدن به وجود می آید)
• سردرد
• ورم دست ها و پاها
• خستگی
• درد (درد جزو آن دسته از علائم پریودی هست که در محل های مختلف ممکن است احساس شود، شکم، زیر شکم، حتی ران ها، کمر، پهلو ها و ….)
• علائم گوارشی مانند اسهال یا یبوست

علت بروز این علائم چیست؟

علت دقیق به وجود آمدن علائم پریودی شناخته شده نیست. اما عوامل بسیاری در این مورد دخیل اند:

• تغییرات هورمون ها به صورت دوره ای

هر ماه سطح هورمون های جنسی ناگهان افت کرده و متعاقب آن خونریزی ماهیانه رخ میدهد.  نوسانی که در علائم وجود دارد بخاطر همین مساله است. با یائسگی یا بارداری این علائم به وجود نخواهد آمد. موادی مانند پروستاگلاندین ها عامل ایجاد درد هستند. همچنین با انقباض رحم، خونرسانی به دیواره داخلی آن دچار اختلال شده و قسمتی از بافت ها میمیرند. مرگ این بافت ها که به طور طبیعی رخ میدهد، نیز در ایجاد درد موثر اند.

• تغییرات شیمیایی مغز

تغییر سطح سروتونین میتواند عامل ایجاد علائم پریودی از قبیل خستگی، افسردگی، پرخوری و اختلال خواب باشد.

• افسردگی

برخی از زنانی که علائم شدید پریودی را تجربه میکنند، در واقع افسردگی تشخیص داده نشده دارند. البته افسردگی به تنهایی تمام علائم را ایجاد نمیکند

علائم پریودی چطور تشخیص داده میشود؟

برای تشخیص اینکه علائمی که تجربه میکنید، علائم پریودی است، متخص زنان باید الگوی علائم را تائید کند. این علائم باید ویژگی های زیر را داشته باشند تا علائم پریودی محسوب شوند:

• باید ۵ روز قبل از شروع پریود وجود داشته باشد. این علائم باید در حداقل سه سیکل ماهانه پشت سر هم وجود داشته باشند.
•  در طی ۴ روز پس از شروع خونریزی برطرف شوند (معمولا این علائم با شروع خونریزی برطرف میشوند اما گاهی ممکن است بیشتر به طول انجامد)
• با برخی از عملکرد های معمول فرد تداخل داشته باشد. برای اینکه پزشک بهتر بتواند به شما کمک کند، علائم خود را در یک دفترچه به صورت روزانه به مدت ۳ ماه ثبت کنید.
• به علائم خود چه روحی چه جسمی از یک تا ده نمره بدهید. زمان پریود شدن خود را نیز ثبت کنید

آیا ممکن است بیماری های دیگر علائم پریودی را تقلید کنند؟

اهمیت تشخیص اینکه علائم شما مربوط به پریود هست این است که بیماری های بسیاری میتوانند علائم پریودی را تقلید کنند. در صورت عدم تشخیص آن ها و عدم دریافت درمان مناسب ممکن است وضعیت شما به مرور بدتر شود. بنابراین پزشک متخصص باید شما را در این زمینه یاری دهد. این وضعیت ها یا بیماری ها عبارت اند از:

• اختلالات خلقی اعم از افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات که شیوع کمتری دارند؛ برخی از زنانی که در نزدیک یائسگی قرار دارند این علائم را تجربه میکنند.
• سندرم خستگی مزمن
• سندرم روده تحریک پذیر
• بیماری تیروئید
• افسردگی و اضطراب شایع ترین وضعیت هایی هیتند که با علائم پریودی همپوشانی دارند. تفاوت آنها به این صورت است که در صورت وجود افسردگی به صورت یک اختلال خلقی، حالت افسرده در تمام روز های ماه وجود دارد. و در زمان پریودی بدتر میشوند. تقریبا نیمی از زنانی که به دنبال درمان علائم پریودی هستند از این دو وضعیت رنج میبرند.

نکته ی مهم درباره علائم پریودی

نکته مهم در رابطه با علائم پریود این است که وجود لکه بینی بین پریود ها، بیش از حد بودن خونریزی، افزایش دفعات پریود شدن و هر گونه خونریزی غیرطبیعی ممکن است ناشی از بیماری های ساختاری دستگاه تولید مثل مانند وجود شاخ در رحم و غیره یا ناشی از بیماری های زمینه ای، سرطان ها، تخمدان پلی کیستیک و غیره باشد.

برای همین بهتر است فرد پس از شروع پریود ها به طور دوره ای تحت مراقبت و نظر یک پزشک باشند و در صورت شدید بودن علائم خونریزی یا علائم دیگر از قبیل دل درد، کمر درد شدید یا تغییرات خلقی شدید به پزشک مراجعه کنند. چرا که خیلی از مشکلات هورمونی یا مواردی مانند اندومتریوز، فیبروم رحم و غیره میتواند باعث بدتر شدن علائم پریودی شوند. این موارد درمان دارند و باعث بهبود کیفیت زندگی فرد میشود. پزشک متبحر میتواند علائم پریودی را به طور موثر کنترل کند. پزشک شما، شما را از این نظر برررسی خواهد کرد که وضعیت های ذکر شده در بالا در شما وجود نداشته باشد.

آیا علائم پریودی میتوانند بیماری های موجود دیگر را بدتر کنند؟

علاوه بر افسردگی و اضطراب، اختلالات دیگری نیز وجود دارند که دقیقا قبل از شروع پریود ممکن است بدتر شوند. مثال هایی از این اختلالات شامل موارد زیر اند:

• تشنج
• میگرن
• آسم 
• آلرژی

 

اختلال دیسفوریک قبل از قاعدگی چیست؟

اگر علائم پریودی به قدری شدید باشند که در کار و روابط بین فردی یک زن اختلال ایجاد کند به آن اختلال دیسفوریک قبل از قاعدگی گفته میشود. در واقع این اختلال فرم شدید سندرم علائم پریودی میباشد. دارو هایی مانند داروهای خانواده SSRI (ضد افسردگی) به برخی از بیماران کمک میکند.

آیا برای علائم پریودی درمانی وجود دارد؟

اگر علائم پریودی که تجربه میکنید، خفیف تا متوسط باشد، کنترل آن ها با ایجاد تغیراتی در رژیم غذایی یا سبک زندگی ممکن است. اگر علائمتان به قدری شدید بود که در زندگی تان اختلال به وجود آورد ممکن است تصمیم به دریافت درمان پزشکی بگیرید. درمان بستگی به نوع و شدت علائم دارد. در موارد شدید متخصص زنان ممکن است برای شما دارو تجویز کند.

آیا ورزش و فعالیت به کاهش علائم پریودی کمک میکند؟

در بسیاری از زنان، ورزش هوازی به کاهش شدت علائم پریودی کمک میکند. فعالیت کردن علائم خستگی و افسردگی را کاهش میدهد. ورزش های هوازی شامل پیاده روی رسع، دویدن، دوچرخه سواری و شنا میباشد و باید در حدی باشد که ضربان قلب و تعداد تنفس در دقیقه افزایش یابد و شاهد تعریق در بدن خود باشید. البته برنامه این فعالیت ها باید منظم باشد. فقط روز هایی که علامت دارید ورزش نکنید و ورزش را وارد برنامه روزانه زندگی خود به صورت مداوم و به صورت حداقال سه روز در هفته قرار دهید. یک برنامه مناسب میتواند به صورت ۳۰ دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته باشد.

چه رژیم غذایی برای کمتر شدن علائم پریودی مفید است؟

با ایجاد تغییراتی ساده در رژیم غذایی، میتوان علائم پریودی را بهبود بخشید. موارد زیر نکاتی هستند که رعایت آن ما ممکن است برایتان کمک کننده باشد.

• در رژیم غذایی خود کربوهیدرات های پیچیده قرار دهید. این رژیم پرخوری و تغییرات خلقی را کاهش میدهد. این کربوهیدرات ها بر خلاف قند های ساده که در شکر و میوه ها وجود دارند، پس از مصرف به سرعت وارد خون نمیشوند، آهسته آهسته تجزیه شده و سطح انرژی را برای مدت طولانی تری بالا نگه میدارند. در مقابل، قند های ساده به سرعت باعث افزایش قند خون و سپس با ترشح انسولین در بدن منجر به افت قند خون و بنابراین پرخوری میشوند. کربوهیدرات های پیچیده در مواد غذایی که با غلات کامل تهیه شده اند مانند نان، پاستا و سریال های کامل وجود دارد. جو دوسر، برنج قهوه ای، لوبیا و عدس از منابع دیگر کربوهیدرات پیچیده محسوب میشوند.
• به رژیم غذایی خود مواد غنی از کلسیم مانند ماست، سبزیجاتی که برگ سبز دارند مانند کاهو و سبزی خوردن اضافه کنید.
• چربی، نمک و قند دریافتی رژیم خود را کاهش دهید.
• از مصرف الکل و مواد کافئین دار مانند چای و قهوه بپرهیزید.
• در زمان علائم پریودی برنامه غذای خود را تغییر دهید به این صورت که به جای مصرف سه وعده غذایی سنگین، غداهای مصرفی خود را در طول روزه به وعده های سبک تر با تعداد وعده بیشتر توزیع کنید. یا سه وعده غذا با میزانی اندکی کمتر بخورید و بین وعده ها اسنکی سبک مصرف کنید. در این صورت قند خون در وضعیت پایدارتری مانده و به بهبود علائم کمک میکند.

آیا مصرف مکمل های غذایی میتواند به بهبود علائم کمک کند؟

مصرف مکمل کلسیم به بهبود علائم روحی و جسمی کمک میکند. البته توجه کنید اگر کلسیم خون از حدی بیشتر شود و مسمومیت با مکمل ها ایجاد شود ممکن است عوارضی در پی داشته باشد. بنابراین تحت نظر پزشک به مصرف هرگونه مکمل بپردازید. مصرف مکمل های منیزیم به رفع نفخ، درد پستان و اختلال خلقی کمک میکند. ویتامین E ممکن است باعث کاهش علائم پریودی شود. (تاکید میکنیم این ویتامین محلول در چربی بوده و به راحتی از بدن دفع نمیشود. بلکه در بدن مانده و مصرف خودسرانه آن میتواند به تجمع آن و مسمویت منجر شود.).

محصولات بسیاری در تبلیغات وجود دارند که گفته میشود برای درمان علائم پریودی مفید اند. بسیاری از این محصولات آزمایش و برررسی علمی نشده اند و اثر بخشی آنها اثبات نشده است و ممکن است حتی عوارض ناشناخته ای داشته باشد که بدتر از درد پریودی باشد. برای همین قبل از مصرف هر نوع محصول بهتر از با پزشک خود مشورت کنید.

داروهای مناسب

• دارو هایی که جلوی تخمک گذاری را میگیرند مانند داروهای ضدبارداری، میتوانند علادم جسمی را کاهش دهند. اما ممکن است تاثیری بر علائم روحی نداشته باشند.
• دارو های ضد افسردگی در برخی از زنان میتواند کمک کننده باشد. این دارو های علائم روحی را کاهش میدهند. در رابطه به این دسته ی دارویی باید گفت که شروع اثر آنها چند روز پس از آغاز مصرف است، بنابراین معمولا از ۲ هفته قبل از شروع علائم باید مصرف شوند. داروهای ضد افسردگی انواع مختلفی دارند که در صورت اثر نکردن یک مورد، یا بروز اثرات جانبی، پزشک متخصص برای شما مورد دیگری را تجویز میکند.
• اگر اضطراب علامت اصلی در بین علائم شما است، داروهای ضد اضطراب، در صورتی که درمان های دیگر پاسخ موثری نداشته اند، میتواند امتحان شود.
• ضد التهاب های غیر استروئیدی مانند ایبوبروفن، مفنامیک اسید میتوانند در کنترل درد موثر باشد. البته توجه داشته باشید مصرف طولانی مدت ضد التهاب های غیراستروئیدی میتواند منجر به خونریزی یا زخم معده شود.
• ادرارآور ها دارو هایی هستند که به کاهش تجمع و احتباس آب در بدن یا همان ورم کمک میکنند. اگر علامت غالب شما ورم اندام ها باشد، ممکن است متخصص این دارو را برای شما تجویز کند. اگر از قبل داروهای دیگری مصرف میکنید مخصوصا ضدالتهاب های غیراستروئیدی، پزشک خود را مطلع سازید. مصرف همزمان آن با ادرار آور ها ممکن است برای کلیه مشکلات جدی به همراه داشته باشد.

سخن پایانی

 علائم پریودی به طور طبیعی ماهیانه در زنان به وجود می آید. بروز آنها موجب نگرانی نیست. در صورت شدید بودن علائم به پزشک خود جهت دریافت خدمات درمانی و مشاوره مراجعه کنید.

خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که می‌توانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و از هر جهتی تحت نظر داشته باشند تا علت اصلی تشخیص داده شده و در صورت نیاز درمان شود. جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک می‌توانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید.