عفونت مخمری واژن چیست؟ عفونت‌های مخمری به بیماری گفته می‌شود که به دلیل میکروارگانیسم قارچ ایجاد بروز میکند. این قارچ‌ها به طور طبیعی در برخی اندام‌های بدن مانند دستگاه گوارش و اندام‌های تناسلی مانند واژن وجود دارند. عفونت‌های مخمری در واژن نوعی عفونت قارچی شایع در زنان است. سوزش اندام تناسلی و ترشحات پنیری شکل از مهم‌ترین علائم این بیماری هستند.
باید بدانید این عفونت به‌عنوان یک بیماری مقاربتی (STI) به شمار نمی‌رود. داروها به شکلی موثر می‌توانند این بیماری را درمان کنند؛ بااین‌حال برخی زنان به طور مکرر با آن درگیر هستند. علت کاندیدیازیس واژینال به قارچ «کاندیدا»، مربوط است. زمانی که تعادل بین باکتری و قارچ‌ها از بین می‌رود، قارچ‌ها به لایه‌های عمیق‌تر واژن نفوذ خواهند کرد و بافت آن را درگیر کنند. در ادامه به اینکه چرا به عفونت مبتلا می‌شویم؛ تشخیص و درمان عفونت واژن و علائم عفونت مخمری واژن می‌پردازیم.
فهرست مطالب
عفونت مخمری واژن چیست؟
منظور از عفونت مخمری واژن یا عفونت قارچی واژن چه می‌باشد؟ چرا عفونت قارچی واژن می‌گیریم؟ در محیط واژن سالم، در حالت طبیعی و عادی، تعدادی مخمر یا قارچ وجود دارد که اسم این مخمرها یا قارچ‌ها، کاندیدا آلبیکانس می‌باشد.
تا زمانی که واژن و محیط اسیدیته واژن، نرمال و طبیعی است و قند خون کنترل شده و سیستم ایمنی ضعیف نباشد، این تعداد محدود قارچ و مخمر، باعث هیچ مشکل و عفونتی نخواهد شد.
اما به هر دلیل که محیط طبیعی واژن یا تعادل PH واژن تغییر کند؛ زمینه برای رشد بی‌رویه و آسیبرسان قارچ‌ها هموار می‌شود و شما مبتلا به واژینال مخمری یا کاندیدیازیس واژینال می‌شوید. شایع‌ترین مخمر و قارچ که در زنان و دختران باعث عفونت واژن مخمری می‌شود، قارچی به نام کاندیدا آلبیکانس است.
زنان مبتلا به دیابت ممکن است انواع متفاوتی از عفونت‌ها مخمری یا قارچی را تجربه کنند که با کاندیدا آلبیکانس متفاوت است.
جالب است بگوییم که بیش از ۷۵ درصد همه بانوان، حداقل یک دوره این عفونت‌های مخمری را در زندگی خود تجربه کرده‌اند. چرک مخمری تناسلی حتی دختران باکره را هم دچار میکند. بارداری یکی از عواملی است که احتمال ابتلا شما به عفونت قارچی یا مخمری تناسلی را افزایش می‌دهد.
شایع‌ترین نوع عفونت‌های مخمری یا قارچی واژن، کاندیدیازیس واژینال نام دارد. عفونت قارچی واژن با التهاب و قرمزی واژن، دهانه ورودی واژن، خارش و سوزش و ترشحات سفیدرنگ پنیری شکل همراه است.
علت‌های وجود عفونت مخمری واژن
گفتیم که زمانی دچار عفونت مخمری واژن خواهید شد که تعادل در محیط عادی و طبیعی واژن به‌هم‌خورده باشد و PH اسیدیته واژن تغییر کند. پس تمام عللی که باعث این تغییرات می‌شوند با ایجاد چرک مخمری تناسلی همراهی دارند. این دلایل به شرح زیر هستند.
استفاده بی‌رویه و خودسرانه از آنتیبیوتیکها، به‌خصوص آنتیبیوتیک‌های وسیع‌الطیف قوی. این آنتیبیوتیکها، با ازبین‌بردن باکتریهای مفید واژن، یعنی باسیل‌های واژن که محیط واژن را اسیدی می‌کنند، زمینهساز عفونت‌های قارچی می‌شوند.
مصرف داروهای پیشگیری‌کننده از بارداری
مصرف تمام داروهایی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند. به‌عنوان‌مثال مصرف بی‌رویه کورتون‌ها، مصرف داروهای ضد رد پیوند، مصرف برخی داروهای روماتولوژیک
قند خون بالا کنترل نشده یا دیابت کنترل نشده و خود بیماری دیابت اگر کنترل نشود، به‌عنوان یک نقص ایمنی و ضعف و تضعیف‌کننده سیستم ایمنی بسیار قدرتمند به شمار می‌آید.
باردار بودن
استفاده از داروهای پیشگیری‌کننده از بارداری؛ ثابت شده است که افزایش استروژن با افزایش ریسک ابتلا به قارچ‌های واژن همراهی دارد. همچنین چاقی و اضافه‌وزن نیز چون باعث افزایش استروژن می‌شود، ریسک چرک مخمری تناسلی را افزایش می‌دهد.
استفاده از پد، تامپون‌های معطر، خوشبوکننده‌های ناحیه تناسلی، به‌عنوان‌مثال دئودورانت واژینال که در بازار به فروش می‌رسند، به‌شدت زمینه را برای ابتلا به عفونت قارچی واژن هموار میکند.
استفاده از لباس‌های زیر با الیاف مصنوعی، پوشیدن لباس زیر مرطوب، پوشیدن گن‌های لاغری یا شلوارهای تنگ و چسبان، پوشیدن لباس زیر تنگ و ابتلا به ضعف سیستم ایمنی.
نحوه تشخیص و علائم و نشانه‌های عفونت مخمری واژن
آیا مهم‌ترین علائم و نشانه‌های کاندیدیازیس واژینال را می‌شناسید؟ شناخته‌شده‌ترین علائم تشخیصی عفونت قارچی واژن عبارت‌اند از:
خارش واژن و پیرامون آن
سوزش واژن و پیرامون آن
تورم، التهاب و قرمزی واژن و پیرامون آن
تغییر رنگ، تغییر حجم و تغییر قوام و تغییر بوی ترشحات طبیعی واژن به‌طوری‌که ترشحات در عفونت‌های مخمری غلیظ و سفیدرنگ با دلمه‌های پنیری شکل می‌باشد.
سوزش و ناراحتی در هنگام دفع ادرار
درد و ناراحتی و سوزش هنگام رابطه جنسی نیز از علائم دیگر این عفونت می‌باشد.
مهم‌ترین راه تشخیص، بررسی علائم و نشانه‌های فرد مبتلا توسط پزشک زنان یا مامایی باتجربه به همراه معاینه لگن مناسب می‌باشد. گاهی ممکن است به علت شک به وجود عفونت‌های همراه، بررسیهای تکمیلی توسط پزشک معالج هم درخواست شوند. به‌عنوان‌مثال نمونه از ترشحات واژن در شرایط استاندارد، برای ارسال به آزمایشگاه و مطالعه زیر میکروسکوپ یا کشت، آماده شود. اما یادتان باشد رشد قارچ کاندیدا در محیط کشت، به‌تنهایی همیشه به معنی ارتباط قطعی علائم بالینی شما با عفونت قارچی نخواهد بود.
چگونه از عفونت مخمری واژن پیشگیری و درمان کنیم؟
طبق آمار، بیش از ۷۵ درصد تمام افراد مؤنث حداقل در یک دوره از زندگی خود، کاندیدیازیس واژینال را تجربه خواهند کرد. پس می‌بینیم که آگاهی از چگونگی پیشگیری از ابتلا، اهمیت بالایی دارد. عادت‌های غلط مانند پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان با الیاف مصنوعی، لباس‌های چسبان خیس، مشکلات هورمونی، به‌عنوان‌مثال ناشی از چاقی و اضافه‌وزن و…. شما را مستعد ابتلا به شایع‌ترین عفونت تناسلی یعنی کاندیدا واژن میکند.
خارش، ترشحات سفید پنیری شکل واژن، سوزش و ناراحتی ناحیه تناسلی و سوزش هنگام دفع ادرار، از علائم کلاسیک این عفونت است. اگر بی‌رویه آنتیبیوتیک خودسرانه مصرف می‌کنید، اگر دیابت کنترل نشده دارید، اگر از داروهای کورتونی استفاده می‌کنید، بدانید که شما بیش از دیگران در معرض ابتلا به دوره‌های مکرر عفونت‌های قارچی واژن خواهید بود.
با رعایت نکات زیر، می‌توانید به نحو بسیار مؤثری از چرک مخمری تناسلی پیشگیری کنید.
لباس‌های زیر نخی و خشک و گشاد بپوشید.
همیشه بعد از هر بار توالت، خود را با آب ولرم و تمیز بشورید، ناحیه تناسلی را با حوله یا دستمال تمیز و لطیف و خشک از جلو به عقب خشک کنید.
از برقراری رابطه جنسی با شریک جنسی آلوده یا مشکوک یا فردی که شرکای جنسی متعدد دارد، جداً پرهیز کنید.
از هر کاندوم فقط یک نوبت استفاده کنید. درصورتی‌که در یک نوبت رابطه جنسی مقعدی داشتهاید، برای رابطه جنسی واژینال هم‌زمان کاندوم را حتماً عوض کنید.
لباس زیر و شلوار تنگ و چسبان نپوشید.
لباس زیر خود را با صابون بچه و آب داغ بشویید و بگذارید مقابل آفتاب خشک شود یا آن را اتو کنید.
از مواد معطر مانند دئودورانتهای ناحیه تناسلی، پد و تامپون و شامپو و صابون‌های معطر در ناحیه تناسلی بیش از حد استفاده نکنید.
به‌هیچ‌عنوان خودسرانه و مکرراً از ژل‌های شستشوی واژینال زنانه و دوش واژینال استفاده نشود.
اگر دیابت دارید، حتماً تحت کنترل پزشک، قند خون خود را در محدوده قابل‌قبول حفظ کنید. درمان چرک مخمری تناسلی در افراد با سیستم ایمنی سالم و قند خون نرمال بسیار آسان، سهل و کارآمد است. یادتان نرود که هم‌زمان ممکن است نیاز باشد، شریک جنسی شما نیز دارو را مصرف کند و تا قبل از بهبودی کامل، رابطه جنسی ممنوع است.
ترکیبی از دارودرمانی تخصصی نظیر قرص‌های ضدقارچ، کرم، ژل یا شیاف‌های واژینال ضدقارچ به همراه مصرف لبنیات پروبیوتیک کم‌چرب و استفاده روزانه از لگن آب گرم و چند قطره بتادین توصیه می‌شود. گاهی در برخی از زنان این درمان‌ها اثر سودمندی ندارد.
اگر شما رابطه جنسی را قطع کرده‌اید و شریک جنسی خود نیز هم‌زمان درمان دریافت کرده است و مجدداً علائم در شما عود کرده است؛
حتماً برای بررسیهای تکمیلی به پزشک مراجعه کنید. در افراد مبتلا به دیابت، در افراد با نقص و یا ضعف سیستم ایمنی، انواع متفاوتی از قارچ‌ها، سوای کاندیدا آلبیکانس است، ممکن است موجب ایجاد عفونت شود که برای آنها درمان‌های جدی و قویتری لازم است.
داروها و مراقبت‌های بعد از درمان عفونت مخمری واژن
عفونت‌های قارچی واژن که شایع‌ترین فرم آن، کاندیدیازیس واژینال است؛ حتماً باید در همان بدو بروز علائم توسط نسخه تخصصی متخصص زنان یا ماما درمان شود. داروها برای درمان عفونت قارچی واژن یا واژینال قارچی به شرح زیر است.
معمولاً در زنان سالم با علائم کلاسیک، دارو ضد کاندیدا به‌صورت کرم، شیاف واژینال یا کرم و پماد واژینال یا قرص خوراکی ضدقارچ برای حدود سه روز تجویز می‌شود. در صورت عدم پاسخ مناسب، باید درمان تغییر کند. از جمله داروهایی که برای درمان استفاده می‌شود، ما به موارد زیر اشاره می‌کنیم.
کرم واژینال کلوتریمازول 1 درصد روزانه برای ۷ تا ۱۴ روز یا کرم کلوترومازول 2 درصد روزانه برای سه روز
پماد واژینال میکونازول ۲ درصد روزانه برای ۷ روز یا پماد واژینال میکونازول ۴ درصد روزانه برای سه روز
شیاف میکونازول واژینال ۱۰۰ میلی‌گرمی روزانه یک عدد برای ۷ روز یا شیاف میکونازول واژینال ۲۰۰ میلی‌گرمی روزانه یک عدد برای سه روز
مصرف خوراکی فلوکونازول ۱۵۰ میلی‌گرمی تک‌دوز امروزه توانسته در برخی موارد جایگزین مصرف بلندمدت مترونیدازول شود.
در زمان بارداری در مصرف شیاف واژینال احتیاط کنید. اگر درمان را طی می‌کنید تا بهبودی کامل از برقراری رابطه جنسی پرهیز کنید. در دوره درمان و بعد از آن رعایت نکات مراقبتی زیر را فراموش نکنید.
-از پوشیدن لباس زیر با الیاف مصنوعی و نایلونی، لباس زیر مرطوب و تنگ و چسبان جدا پرهیز کنید. گن لاغری و شلوارهای تنگ و چسبان نپوشید.
لبنیات کم‌چرب حاوی پروبیوتیک و مکمل‌های حاوی پروبیوتیک طبق نظر پزشک خودمصرف کنید.
دوش واژینال و استفاده از محصولات معطر ناحیه بیکنی ممنوع است.
استفاده از حمام، استخر، جکوزی و سوناهای عمومی ممنوع است.
یادتان نرود که در مورد لزوم درمان هم‌زمان شریک جنسی خود، حتماً از پزشک سؤال کنید.
یادتان نرود اگر با درمان دارویی دقیق و صحیح و رعایت تمام نکات مراقبتی و پرهیز از رابطه جنسی و درمان هم‌زمان شریک جنسی، همچنان علائم شما عود کرده است، حتماً پزشک متخصص را مطلع کنید؛ زیرا لازم است بررسیهای بیشتر و درمان جدید و قویتری برای شما در نظر بگیرد.
سخن پایانی
عفونت‌های قارچی واژن یا عفونت مخمری واژن را این روزها در بین بانوان، دختران باکره و زنان باردار به‌وفور شاهد هستیم. با مراجعه به متخصص زنان در همان بدو ظهور علائم، تشخیص صحیح انجام شده و با درمان ارزان، اصولی و علمی به‌خوبی از شر عفونت واژن مخمری خلاص می‌شوید.
کاندیدیازیس واژینال به دلیل بهداشت ضعیف ناحیه تناسلی، تغییرات هورمونی، داروها، ضعف در سیستم ایمنی، استفاده از محلول‌های شستشودهنده، قرص‌های ضدبارداری و ابزارهایی مانند IUD ایجاد می‌شوند. بروز آنها شایع است اما اگر به طور مکرر به آن مبتلا می‌شوید نیاز به مراقبت و آزمایش‌های تشخیصی بیشتری دارید.
اقدام خودسرانه به استفاده از درمان‌های سنتی مانند استفاده موضعی از سیر، ماست و عسل، سرکه سیب در واژن، متأسفانه باعث عفونت‌های شدید باکتریال، آسیب‌دیدگی‌های مخاط واژن، زخم دهانه رحم و عوارض جبران‌ناپذیر می‌شود.
پزشک متخصص برای درمان عفونت‌های مخمری واژن داروهای خوراکی، پمادهای موضعی و شیاف را تجویز میکند. اگر به عفونت ساده مبتلا شده باشید، مصرف این داروها به درمان قطعی کمک می‌کنند. تیم متخصص و متعهد ما با بهره‌گیری از تجهیزات پزشکی پیشرفته و آخرین دانش علمی، به همراهی بیماران در تمام مراحل درمان می‌پردازد.
“کلینیک دکتر زنان” با جمعی از پزشکان متخصص و با تجربه در حوزه زنان و زایمان، خدمات جامع و به‌روزی را به مراجعین ارائه می‌دهد. این کلینیک با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی و فناوری‌های نوین، به‌صورت اختصاصی به مسائل بهداشتی و پزشکی زنان، از جمله بارداری، زایمان، ناباروری و بیماری‌های زنان می‌پردازد. تیم پزشکی کلینیک، با دقت و دانش فراوان، در کنار مراجعین هستند تا با ارائه مشاوره‌های دقیق و خدمات تخصصی، به بهبود سلامت و کیفیت زندگی آنها کمک کنند.