عفونت واژن و به طور کلی انواع عفونت واژن امروزه یکی از مسائل رایج بهداشتی در میان زنان به شمار می‌آید که می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از تغییرات هورمونی و باکتریایی گرفته تا عفونت‌های قارچی هر کدام می تواند از جمله عوامل به وجود آمدن این مشکل باشند. اما چرا این عفونت‌ها تا این حد رایج هستند و چه عواملی در بروز آنها نقش دارند؟ در ادامه این مقاله می توانید متوجه شوید که چند نوع عفونت واژن داریم. همچنین با علل بروز عفونت‌های واژن و راه‌های تشخیص آن آشنا می‌شوید. شناخت این انواع به زنان کمک می‌کند تا در صورت بروز علائم، به سرعت به درمان عفونت واژن بپردازند. با آگاهی از این اطلاعات، زنان می‌توانند سلامت خود را بهبود بخشند و از عوارض احتمالی جلوگیری کنند. به یاد داشته باشید، درمان عفونت واژن به موقع، کلید پیشگیری از عوارض جدی‌تر است.
فهرست مطالب
انواع عفونت واژن کدامند؟
پیش از پرداختن به انواع آن لازم است اندکی با سلامت واژن آشنا شوید. یک واژن سالم دارای ترشحات نرمال و جمعیتی از باکتری‌ها و قارچ‌های مفید است که از بروز عفونت جلوگیری می‌کند. در واقع PH طبیعی واژن باید در محدوده معینی باشد. هر گونه تغییر در این تعادل می‌تواند به رشد عوامل بیماری‌زا و ایجاد عفونت منجر شود. جالب است بدانید که عفونت‌های واژن می‌توانند حتی در دختران باکره بدون برقراری رابطه جنسی نیز رخ دهند. التهاب دیواره واژن که به آن واژینیت گفته می‌شود، می‌تواند بر قاعدگی و بارداری تأثیر بگذارد. در ادامه می‌توانید با انواع این مشکل آشنا شوید.
- واژینیت باکتریایی: این نوع عفونت به دلیل رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در واژن اتفاق می‌افتد. در این حالت، تعادل باکتری‌های خوب و بد به نفع باکتری‌های مضر تغییر می‌کند. این عفونت زمینه‌ساز بیماری‌های مقاربتی است و حدود ۳۵ درصد زنان ممکن است به آن مبتلا شوند.
- عفونت‌های قارچی: شایع‌ترین عامل این عفونت‌ها، قارچ کاندیدا آلبیکانس است. مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش دهد. این عفونت‌ها حتی در دختران باکره نیز ممکن است رخ دهند.
- عفونت‌های انگلی: تریکوموناس شایع‌ترین عامل عفونت‌های انگلی واژن است که به آن تریکومونیازیس می‌گویند. این نوع عفونت‌ها ناشی از نفوذ انگل‌ها به دیواره واژن هستند.
- عفونت‌های ویروسی: ویروس‌ها نیز می‌توانند موجب التهاب و عفونت در واژن شوند. یکی از این عفونت‌ها، تب‌خال تناسلی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است.
- واژینیت‌های غیرعفونی: گاهی اوقات التهاب واژن بدون وجود عفونت گزارش می‌شود، مانند مواردی که نازک شدن مخاط واژن به ویژه در زنان پس از یائسگی، رخ می‌دهد.
بنابراین اطلاع از علائم و نشانه‌های عفونت‌های واژن و مراجعه به پزشک می‌تواند به کنترل و درمان به موقع این عفونت‌ها کمک کند.
علائم مشترک عفونت‌های واژن
در تمامی انواع عفونت واژن و علائم آن، نشانه‌های زیر مشاهده می‌شود.
- ترشحات غیرعادی: از نظر حجم، رنگ، بو و قوام تغییر می‌کنند. ترشحات ممکن است از سفید و غلیظ تا زرد یا سبز و کف‌آلود باشند.
- خارش و سوزش: در ناحیه واژن و بافت‌های اطراف آن خارش و سوزش ایجاد می‌شود.
- التهاب و تورم: دیواره داخلی واژن و دهانه ورودی آن متورم و ملتهب می‌شود.
- درد هنگام ادرار: همراه با سوزش و ناراحتی است.
- درد هنگام رابطه جنسی: در مواردی فرد احساس درد و ناراحتی دارد.
- بوی بد واژن: به‌ویژه بعد از رابطه جنسی بوی بدتری ایجاد می‌شود.
- دردهای شکمی و لگنی: عفونت‌های مزمن باعث دردهای مداوم و شدید در ناحیه پایین شکم و لگن می‌شود.
- لکه‌بینی و خونریزی غیرعادی: در مواردی لکه‌بینی غیرعادی یا بی‌نظمی در چرخه قاعدگی مشاهده می‌شود.
دلایل و عوامل ایجاد عفونت‌های تناسلی
- ضعف سیستم ایمنی: بیماری‌هایی مانند ایدز یا استرس‌های شدید سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند و زمینه‌ساز رشد عوامل عفونت‌زا می‌شوند.
- داروها: مصرف برخی داروها مانند کورتون‌ها و داروهای شیمی‌درمانی باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود.
- دیابت کنترل نشده: این بیماری یکی از دلایل رایج عفونت‌های واژن است.
- استفاده افراطی از آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، به‌ویژه انواع وسیع‌الطیف، تعادل باکتری‌ها در واژن را بر هم می‌زند.
- بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری محیط واژن را برای رشد عوامل عفونی مساعد می‌کند.
- استفاده از ژل‌ها و محصولات معطر: مصرف مداوم ژل‌های شستشو و محصولات بهداشتی معطر موجب تحریک و تغییر PH واژن می‌شود.
- عدم رعایت بهداشت جنسی: عدم توجه به بهداشت فردی و رابطه جنسی یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد عفونت است.
بنابراین پیشگیری از عفونت‌های تناسلی با رعایت بهداشت و انجام معاینات دوره‌ای بسیار مهم است.
چگونه از عفونت واژن پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از ابتلا به عفونت واژن، متخصصان زنان توصیه‌هایی ارائه می‌دهند که رعایت آنها به حفظ سلامت ناحیه تناسلی کمک می‌کند. از همین رو توصیه می‌کنیم که در رعایت موارد زیر حتماً دقت کنید.
- خودسرانه از آنتی‌بیوتیک استفاده نکنید. مصرف آنتی‌بیوتیک تنها با تجویز پزشک انجام شود، زیرا استفاده بی‌رویه آن می‌تواند تعادل طبیعی باکتری‌های مفید واژن را مختل کند.
- استفاده از پد، تامپون، دئودورانت‌ها و خوشبوکننده‌های معطر برای ناحیه بیکینی توصیه نمی‌شود، زیرا این محصولات ممکن است باعث تحریک و رشد عوامل عفونت‌زا شوند.
- از برقراری رابطه جنسی با شرکای جنسی متعدد یا افرادی که علائم مشکوک دارند، پرهیز کنید. این کار خطر انتقال بیماری‌های عفونی مقاربتی را کاهش می‌دهد.
- افراد مبتلا به دیابت باید قند خون خود را به طور دقیق کنترل کنند. زیرا قند خون بالا زمینه را برای رشد قارچ‌ها و عفونت‌ها فراهم می‌سازد.
- استفاده مکرر از دوش واژینال و ژل‌های شستشو، تعادل طبیعی واژن را مختل کرده و احتمال عفونت را افزایش می‌دهد.
- ناحیه تناسلی را پس از هر بار استفاده از توالت با آب تمیز شستشو دهید و آن را خشک نگه دارید تا از رشد باکتری‌ها جلوگیری شود.
- لباس زیر با الیاف نخی و آزاد انتخاب کنید و از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید، زیرا جریان هوا در این مناطق باید به‌خوبی برقرار باشد.
- کورتون و قرص‌های هورمونی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
- از رفتن به حمام‌های عمومی، استخرها، سونا و جکوزی‌ها خودداری کنید. حتی در خانه، استفاده از وان مشترک میان چند نفر توصیه نمی‌شود.
با رعایت این نکات می‌توانید از عفونت‌های واژن پیشگیری کرده و سلامت ناحیه تناسلی خود را حفظ کنید.
درمان عفونت واژن
درمان عفونت واژن بر اساس نوع عامل عفونت‌زا (قارچ، باکتری، یا انگل) به دو دسته کلی درمان‌های تخصصی پزشکی و درمان‌های خانگی مکمل تقسیم می‌شود. برای درمان مؤثر و پیشگیری از عوارض جدی، توصیه می‌شود همواره تحت نظر پزشک یا ماما باشید.
درمان‌های تخصصی پزشکی
- داروهای ضدقارچ و ضد مخمر: برای درمان عفونت‌های قارچی واژن، داروهایی مانند مترونیدازول، فلوکونازول، تینیدازول، و کلوتریمازول به شکل‌های مختلف (قرص خوراکی، شیاف، کرم، ژل یا پماد موضعی) تجویز می‌شوند. نوع و دوز مصرفی دارو به شدت و نوع عفونت بستگی دارد و باید توسط پزشک تعیین شود.
- درمان عفونت‌های انگلی: برای تریکومونیازیس معمولاً داروهایی مانند مترونیدازول یا تینیدازول تجویز می‌شود.
- درمان عفونت‌های باکتریایی (واژینوز باکتریال): معمولاً از کرم کلیندامایسین 2 درصد واژینال استفاده می‌شود. گاهی نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی نیز وجود دارد.
- التهاب‌های غیرعفونی: در مواردی که التهاب ناشی از محرک‌های محیطی مانند صابون یا شامپو است، پزشک توصیه می‌کند که استفاده از این محصولات متوقف شود.
درمان‌های خانگی و مراقبت‌های مکمل
- مواد خوراکی مفید: مصرف خوراکی‌هایی مانند سیر، زغال‌اخته، سرکه سیب خالص و لبنیات کم‌چرب حاوی پروبیوتیک می‌تواند در بهبود شرایط بدن و تقویت سیستم ایمنی مؤثر باشد.
- مکمل‌های پروبیوتیک: در صورت تجویز پزشک، مصرف مکمل‌های پروبیوتیک می‌تواند به تعادل باکتری‌های مفید واژن کمک کند.
نکات مهم درباره عفونت واژن
علاوه بر موارد ذکر شده در درمان، لازم است تا به نکات زیر نیز توجه کرد.
- درمان هم‌زمان شریک جنسی: در بسیاری از موارد، لازم است شریک جنسی نیز تحت درمان قرار گیرد و تا زمان بهبودی کامل از رابطه جنسی پرهیز شود.
- پرهیز از روش‌های نادرست سنتی: استفاده موضعی از موادی مانند سیر، عسل یا ماست در داخل واژن به‌شدت مضر است و باید از آنها خودداری کرد.
درمان عفونت‌های واژن نیازمند دقت و پیروی از توصیه‌های پزشکی است تا به طور کامل و قطعی از این عفونت‌ها خلاص شوید.
باید و نبایدهای بعد از درمان عفونت واژن
شما اگر اخیراً دوره درمان عفونت واژن را زیر نظر پزشک یا ماما شروع کرده‌اید یا به پایان رسانده‌اید، رعایت برخی نکات مهم است تا از بازگشت علائم جلوگیری کنید. بایدها و نبایدهای زیر می‌توانند در این راه به شما کمک کنند:
- رعایت بهداشت شخصی و جنسی: شستشوی منظم ناحیه تناسلی با آب ولرم و خشک نگه‌داشتن آن بسیار اهمیت دارد.
- استفاده از کاندوم: در همه روابط جنسی از کاندوم استفاده کنید و در صورت داشتن رابطه جنسی مقعدی، قبل از رابطه واژینال کاندوم را تعویض کنید.
- کنترل قند خون در افراد دیابتی: اگر دیابت دارید، قند خون خود را به دقت تحت نظر پزشک کنترل کنید. افراد با قند خون کنترل نشده بیشتر مستعد ابتلای مجدد به عفونت‌ها هستند.
- اطلاع پزشک در صورت بازگشت علائم: اگر علائم عفونت بعد از پایان درمان برطرف نشدند، حتماً پزشک خود را در جریان بگذارید. احتمال وجود عوامل عفونت‌زای غیر شایع وجود دارد که نیاز به داروهای قوی‌تر و دوز متفاوت‌تری است.
- پرهیز از رابطه جنسی با فرد آلوده یا شرکای متعدد: رابطه جنسی با افراد آلوده یا شرکای متعدد، خطر بازگشت عفونت را افزایش می‌دهد.
- استفاده خودسرانه از داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی: مصرف خودسرانه داروهایی مانند کورتون‌ها باعث تضعیف سیستم ایمنی و افزایش احتمال عود عفونت می‌شود.
- رابطه جنسی بدون بهبودی کامل: تا زمانی که شما و شریک جنسی‌تان به طور کامل بهبود نیافته‌اید، برقراری رابطه جنسی ممنوع است.
پیروی از این نکات می‌تواند به پیشگیری از عود عفونت و حفظ سلامت تناسلی کمک کند.
سخن پایانی
مراجعین عمده کلینیک‌های تخصصی زنان را، افراد مبتلا به انواع عفونت واژن تشکیل می‌دهند. توصیه اکید پزشکان متخصص زنان این است که در صورت بروز علائم واژینیت عفونی مانند سوزش، خارش، ترشحات غیرعادی، خونریزی‌های غیرعادی واژینال، دردهای پایین شکم، لگن و کمر، از خوددرمانی و استفاده از روش‌های سنتی اشتباه مانند قراردادن سیر در واژن جداً پرهیز کنید و هرچه سریعتر به پزشکان متخصص زنان مراجعه کنند.
در هر حال آگاهی از عفونت واژن و علل بروز آنها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی زنان کمک کند. با شناخت صحیح این عفونت‌ها، می‌توان به سرعت اقدامات لازم را انجام داد و از عوارض جدی‌تر جلوگیری کرد. اگر با هرگونه علائمی مانند خارش، سوزش یا تغییر در ترشحات واژن مواجه شدید، مراجعه به متخصصان کلینیک ما ضروری است. تیم ما با دانش و تجربه کافی، آماده است تا شما را در مسیر درمان عفونت واژن یاری کند. به یاد داشته باشید که سلامت شما در اولویت ماست و مشاوره به موقع می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت کلی شما داشته باشد. از این رو، با یک تماس ساده می‌توانید گام‌های مؤثری در راستای حفظ سلامت خود بردارید. سلامت شما، هدف ماست.
